11. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 174
“11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Fen Lisesi Sayfa 174 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
11. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 174
Hayatın Enerjisi
Günlük beslenmenin önemli fonksiyonlarından biri bireyin günlük enerji ihtiyacını karşılamasını sağlamaktır. İnsanda karbonhidrat, protein ve yağların yapılarındaki kimyasal bağ enerjisi, hücrenin kullanılabilir enerji kaynağı olan ATP’ye dönüştürülür. Bu enerji; yeni besin polimerlerinin sen- tezlenmesi, bazı atık ürünlerin atılması, bireyin ihtiyaç duyduğu hareketlerin gerçekleştirilmesi gibi amaçlar için kullanılır. Bu süreçte meydana gelen yıkım (katabolizma) ve yapım (anabolizma) olaylarının tümü metabolizma olarak adlandırılır. Bir besinde bulunan enerji, o besinin kalorimetre cihazında oksijen kullanılarak yakılması sonucunda ölçülebilir. Ölçümde elde edilen ısı enerjisi kalori olarak adlandırılır. Bir kalori, oda sıcaklığında 1 gram suyun ısısını 1oC yükseltmek için gerekli enerji miktarına denk gelir. İnsanda ölçü olarak enerjinin metabolik ve besinsel karşılığı ise kilokalori (kkal) olarak ölçülür. Sağlıklı bir yetişkinin bazal metabolizma hızı (BMH) tam dinleme hâlinde, metabolik olayların dikkate alınmasıyla, yaşamını devam ettirmek için ihtiyaç duyduğu minimum enerji miktarına bakılarak belirlenir. BMH birim zamanda bireyin ağırlığı, tükettiği oksijen miktarı ve oluşan ısı baz alınarak dolaylı yoldan ölçülebilen yüzde olarak ifade edilen değerdir. BMH birçok faktörden etkilenebilir. Örneğin soğuk iklim bölgelerinde yaşayan insanların BMH’leri yüksektir, uzun süre aç kalan insanların ise düşüktür. Hormonal anormallikler de BMH’yi değiştirebilir. Örneğin hipo- tiroidizm BMH’yi azaltırken, hiperti- roidizm arttırır. Ameliyat dışı hastalık sonrası yatak istirahati yapan bir bireyin BMH yüzdesi 10 iken, ciddi bir yanık sonrası iyileşme sürecinde olan bir hastanın BMH yüzdesi 50-300 arasında değişir. Bir bireyin bu enerji ihtiyacını karşılayabilmesi için besinleri de farklı oranlarda tüketmesi gereklidir. Çünkü hem karbonhidrat, protein ve yağların içinde barındırdıkları enerji değerleri farklıdır hem de bireylerin yapısal ve enerji ihtiyacı açısından durumları farklılık göstermektedir. Ayrıca besinlerin sindirimi ve hücrelerin metabolizması sırasında meydana gelen kayıplar her besin türü için farklıdır. Yetişkin bir insanın günlük besin diyetinin enerji veren besinler açısından dağılımı %15 protein, %55 karbonhidrat ve %30 yağ olmalıdır.
Bazal metabolizma sırasında üretilen enerjinin %80’i mitokondrideki reaksiyonlarda üretilir. Bu reaksiyonlar sırasında karbondioksit açığa çıkar. Tam dinlenme hâlinde sağlıklı bir insan, dakikada 12-15 defa nefes alıp verir. Her nefes alışverişi 500 ml hava içerir. Böy- lece dakikada 6-8 litre hava alınıp verilir. Alınan havanın dakikada 50 ml’si oksijen; verilen 200 ml’si karbondioksittir. Kuru havanın bileşimi %2,98 02, %0,04 C02, %78,06 N2 ve %0,92 argon ve helyum gibi diğer etkisiz gazlardan oluşur. Vücut sıcaklığında (37 oC) havadaki suyun basıncı 47 mmHg’dır. Bundan dolayı, deniz seviyesinde akciğerlere ulaşan havadaki oksijen basıncı 149 mmHg, karbondioksit basıncı 0,3 mmHg ve azot basıncı 563 mmHg dır. İstirahat hâlinde alveol kılcallarından geçen kanın akış hızı 0,75 saniyedir. Bu sürede gazların difüzyonu gerçekleşir ve gaz konsantrasyonu dengelenir.2 Akciğerlerden dokulara oksijen taşınması sırasında kanın 100 ml’de yaklaşık 5 ml O2, dokulardan akciğerlere CO2 taşınması 4 ml’ye denk gelir. Bu durumda akciğerden alınan oksijenin yaklaşık %80 kadar CO2 akciğerden atılır. Bu iki gazın birbirine oranı bize solunumsal değişim oranını (R) verir. Birey karbonhidratla besleniyorsa R değeri 1,00; yağ ile besleniyorsa 0,7; proteinle besleniyorsa 0,80’dir. Ortalama miktarlarda karbonhidrat, yağ ve protein içeren bireyin R değeri 0,825 olarak kabul edilir. Protein ve yağların, karbonhidratlara göre R değerinin düşük olmasının nedeni, kullanılan oksijene oranla daha az karbondioksit oluşmasıdır.
Uzayda atmosfer bulunmadığından uzay aracında atmosfer ve iklim koşulları yapay olarak sağlanmaktadır. Soluksuz kalarak boğulmayı önlemek için O2 oranı yüksek, CO2 oranı düşük oranlarda atmosfer oluşturulur. Modern uzay araçlarında toplam basıncı 760 mmHg olan ve yaklaşık normal havada olduğu gibi oksijenin dört katı azottan oluşan gaz karışımları kullanılmaktadır. Karışımda azot gazının bulunması hem yangın ve patlama riskini azaltır hem de alveollerin oksijen yakalama verimini arttırır. Deniz seviyesinde azotun önemi göz önüne pek alınmaz ancak deniz diplerinde (yaklaşık 40 m’den itibaren) oluşan yüksek basınç, bu derinliğe dalan bir bireyde çeşitli derecelerde narkoz altındaymış gibi sersemliğe ve bilinç kaybına yol açar. Bulunulan ortamda oksijen yoğunluğu artınca alveoldeki oksijen basıncı artar. Dokulara taşınan oksijen de artarsa yaklaşık 30-60 dakika içinde birey, beyin nöbetleri yaşayabilir (oksijen zehirlenmesi). Birey yoğun oksijene maruz kalmaya devam ederse komaya girebilir. Bu nedenle dalgıçlarda hareketin artması oksijen zehirlenmesini artırabilir. Deniz seviyesindeki bir yarışmaya, yarışmacılar oksijen basıncı düşük olarak ayarlanmış çadırlarda uyutularak; çok yüksek tepelere tırmanan dağcılar ise içinde saf oksijen olan tüplerden soluyarak etkinliklerine hazırlanırlar. Sağlıklı bir insanın günlük organik besin ihtiyacı, O2 ve CO2 gazlarının oranlarına bakılarak BMH belirlenmesine yaramaktadır. Elde edilen bu değerler, yapılacak ekstrem çalışmalar için gereken minimum ve maksimum sınırların belirlenip insan hayatını korumak için önlemler alınmasını sağlamaktadır.
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
11. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 174 Meb Yayınları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
