11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cumhuriyet Döneminde Roman 1950-1980 Cevapları

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 6. Ünite Roman Sayfa 176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 187 Cumhuriyet Döneminde Roman 1950-1980 Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cumhuriyet Döneminde Roman 1950-1980 Cevapları

DERSE HAZIRLIK

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 176 Cevabı

1. Murtaza adlı metinde başkahraman Murtaza’nın kime benzetildiğini sebebiyle açıklayınız.

• Cevap: Murtaza mahallenin hâkimine benzetilmiştir. Çünkü mahallelinin her işine hatta özel hayatına bile karışmaktadır. Gece yarısından sonra pencerede ışık görse çat kapı, neden bu saate kadar yatmayıp hâlâ oturduğumuzu sorar. Mahalleliyi yatmaya zorlar.

2. Metnin olay örgüsünü aşağıdaki tabloya yazınız.

• Cevap: 

I.Bölüm: – Gece bekçiliği görevi yapan Murtaza’nın, yaşadığı çevre şartları ve insanlarla uyumsuzluk yaşaması.
II.Bölüm: – Gece bekçiliği görevindeki aşırı ve gülünç tavırları ile dikkat  çeken Murtaza’nın çevresindeki insanlarla ve ailesiyle çatışma içinde olması
III. Bölüm: – Murtaza’nın tavırlarından bıkan işçilerin fabrikada, “Murtaza  istifa!” sözleriyle isyan çıkarması; Fen müdürünün olayları bastırarak Murtaza’yı koruması

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 177 Cevabı

3. Murtaza’nın “Demedim hiçbir zaman, vazife bir sırasında evladım, ciğerparem sözüyle hangi değeri bütün değerlerden üstün tuttuğunu açıklayınız.

• Cevap: Vazife aşkını sorumluluk bilincini verilmiş olan emaneti her şeyden üstün tutarak koruyacağını anlarız.

4. Sanat anlayışını “Ben tanıdığım insanları yazdım” sözüyle ifade eden Orhan Kemal, Adana’da bir banka şubesinde gözlemlediği bekçiden esinlenerek Murtaza adlı romanını yazmıştır.
Bu bilgiden hareketle Murtaza romanını yazar-eser ilişkisi bakımından değerlendiriniz.

• Cevap: Orhan Kemal kendi çevresinde gördüğü tanıdığı tipleri romanlarında işlemektedir. Murtaza da bu görüş doğrultusunda Orhan Kemal’in öznel değerler ile sınırlarını  çizdiği doğrulara kayıtsız şartsız bağlılığın simgesi olan bir bireyin, yaşadığı çatışmaların ve ruhsal parçalanışın trajikomik öyküsüdür.

5. Metnin temasını belirleyiniz.

• Cevap: Vazife aşkı ve insanların düzenlerine yapılan müdahalenin hoş karşılanmaması.

6. Metinle ilgili eleştiri ve beğeninizi nedenleriyle ifade ediniz.

• Cevap: Metni beğendim. Çünkü konu güzel işlenmiş dikkat çekici bir konu seçilmiş. Diyaloglar gayet başarılı. Beğenmediğim kısım son kısım oldu. Çünkü öz kızını bile dövecek kadar ileriye gidilmemeliydi. 

7. Metinde toplumcu gerçekçilik akımının özelliklerini tespit ediniz.

• Cevap: Halkın işçilerin sorunları anlatılmıştır. Toplumun gerçekliği olduğu gibi toplumun diliyle toplum içindeki sıradan insanlar kahraman olarak kullanılarak işlenmiştir. 

a. Murtaza adlı metindeki kişileri belirleyiniz.

• Cevap: Fiziksel ve ruhsal kimliğinin birbirini bütünlediği Murtaza,  trajikomik bir öykünün baş kişisidir. Romanda yan karakterlerin başında Murtaza’nın dayısı  Kolağası Vehit Hasan Bey gelir. Fabrikanın Fen Müdürü de yan karakterlerdendir. Maddi varlığa  sahip, işçilerin dünyasına uzak olan Fen Müdürü, emrinde çalışanları sömürür, kullanır.

b. Metnin başkişisi Murtaza’nın kişilik özelliklerini tespit ederek söz konusu kahramanın tip mi yoksa karakter mi olduğunu tartışınız.

• Cevap: Murtaza karakterdir. Çünkü roman onun etrafında şekillenir. Onun varlığı, raslantısal ve  sıradan bir oluşum süreci ile karşımıza çıkmaz. Bizzat tanımadığı/ görmediği dayısı Kolağası Vehit Hasan Bey’in kahramanlık/  fedakarlık öyküleri ile büyür. Düşmanını üzerine korkusuz ve  tedbirsiz bir şekilde tek başına saldıran dayısını örnek alan Murtaza,  doğruluk ve dürüstlükten taviz vermeyen sabit fikirli bir kişi olarak  yetişir. Onun geçmişini de geleceğini de bugününü de belirleyen bütün ayrıntılarda bu tek yönlü bakışının etkisi vardır. Sosyal düzen  içerisinde bu keskin tavrıyla o, aykırı ve farklı bir tip haline gelir.

a. Murtaza adlı metinde kullanılan anlatım tekniklerini gösteren bir tablo hazırlayınız.

• Cevap: Murtaza metninde öyküleyici ve betimleyici anlatım teknikleri öne çıkar. Özellikle Murtaza’nın tanıtıldığı ve fabrikadaki işleyişin aktarıldığı kısımlarda betimleme fazlasıyla kullanılmıştır. 

b. Bu anlatım tekniklerinin metne katkısını tartışınız.

• Cevap: Bu teknikler metni güçlendirmiştir. Metne derinlik kazandırmış okurun metnin içine daha fazla girebilmesine olanak sağlamıştır. 

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 178 Cevabı

1. İnsanın yaşadığı toplumla, o toplumun değerleri ve yaşam biçimiyle uyuşamamasının ne gibi sonuçlar doğurabileceğini tartışınız.

• Cevap: Bazı insanlar kendilerini toplumdan soyutlarlar. Toplumda yaşanılan hiç bir şeyle ilgilenmez toplumdan uzak bir yaşamı tercih ederler. Bu insanların amacı günü kurtarmak düne, bugüne ve geleceğe karşı kaygısız ve kayıtsız bencilce yaşamaktır. Bazen de tersi bir durum söz konusu olur. Toplum için bir şeyler yapmaya çalışan bir insanı toplum anlayamaz. Toplum hor görür. Her iki durumda da bir doku uyumsuzluğu oluşur sonucunda da mutsuzluk ve huzursuzluk görülür. 

2. Edebî eserleri okumanın, kişiliğin şekillenmesinde ne gibi etkileri olabileceğini tartışınız.

• Cevap: İnsanlar okuma serüveni içinde, okuma zevkini temellendirmek için mutlaka klasikleri okumalıdır. Edebi eserler insan zihnini kuvvetlendirir, insana huzur verir. Edebi olarak yüksek kalitedeki eserler insanları yeni ufuklara taşır. Yeni hayatlar yeni mekanlar tanımasını sağlar. 

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 183 Cevabı

1. Tutunamayanlar adlı metinde yazara özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.

• Cevap: 

Tutunamayanlar romanı, toplumdaki gidişe ayak uyduramayan ve ‘özü’nü yaşamak isteyen aydının çığlıklarıyla doludur. Oğuz Atay çağımız insanının dramım çok çarpıcı bir biçimde sergiler. Atay’ın eserindeki takındığı eleştirel tavır sadece bireyle sınırlı kalmaz. Bireyi merkez olarak toplumdaki çarpıklıkları da eleştirir. Topluma yönelik eleştiriler roman sınırlarını zorlamasına toplumun bütün alanlarını kapsar. ‘Eğitim sistemindeki bozukluklar/, ‘küçük burjuva dünyasının sahte değerleri ve evlilik düzeni’, ‘bürokrasi’, ‘gençlik eylemleri’, ‘tarih ve dil bilinci’ gibi birçok soruna el atar. Oğuz Atay 1930’lardan 1960 sonrasına uzanan bir dönemi, ‘ironi’ ve ‘ hiciv’ le yoğurarak ustalıkla anlatır. Atay’a göre romanın başarısı ayrıntılarda saklıdır. İlk okuduğunda keyfi, dağınıkmış gibi görünen bu ayrıntıların Tutunamayanlar romanında titizlikle seçilmiş ve ustaca örülmüş birer malzeme olduğu görülür.

2. Metinde olay akışını yönlendiren temel çatışmayı belirleyiniz.

• Cevap: Aydın toplum arasındaki anlaşılmazlık ve toplumun aydınları anlayamaması olarak nitelendirebiliriz.

3. Turgut’un ruh hâlinde meydana gelen değişimi metinden hareketle açıklayınız.

• Cevap: öncelikleri para kazanmak ve rahat bir yaşam sürmek olan Turgut, Selim’in ölümünden sonra onun kişiliği ve hayata bakışı üzerinden kendini ve yaşamını sorgulamaya başlar.

4. Selim’in arkadaşı Burhan’la karşılaştığında Turgut’un neler hissettiğini ve düşündüğünü belirtiniz.

• Cevap: Turgut Selim’in arkadaşlarını kendisine tanıştırmaktan çekinmesinden dolayu Burhan’a ön yargı ile yaklaşmıştır. Burhan’ ı zor duruma sokabilecek yorumlarda bulunmuş o kendisinden gizlenen kişinin kantinci çıkması karşısında şaşırmıştır. 

5. Metindeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.

• Cevap:

Açık ileti: Turgut Özben adlı kahramanının intihar ettiği söylenen arkadaşı Selim Işık’ın hayatını ve ölüm nedenini çözmeye ve onu anlamaya çalışması
Örtük ileti: Roman hangi düşünceye tutunmaya çalışırsa onun anlamsızlığının farkına varan bir aydınının kendisiyle girdiği acımasız savaşı kaybederek intihara sürüklenişini anlatmaktadır

a. Tutunamayanlar adlı metindeki kahramanların olay akışını etkileyen özelliklerini belirleyiniz.

• Cevap:  Genç bir Mühendis olan Turgut Özben yakın arkadaşı Selim Işık’ın kendini bir tabancayla vurarak intihar ettiğini gazetelerden öğrenir ve arkadaşının ölümünden çok etkilenir. İntiharın sebeplerini merak ederek konuyu araştırmaya başlar.   Bu konuyu Selim’in arkadaşları olan Metin ve Esat’la görüşür.  Turgut Selim’in arkadaşlarıyla tanıştıkça Selim’in farklı yönlerini de öğrenmeye başlar. Bu araştırmalar sonucunda Turgut Selim Işık’ın tüm yönlerini öğrenmeye kişiliğini tanımaya başlayacaktır. Selim’in birçok arkadaşına ulaşır. Her arkadaşı Selim’in bilmediği bir yönünü kendisine anlatır. Selim’in arkadaşı Metin, Turgut Özben’e şunları anlatır: Metin’in Zeliha adlı bir kızla ilişkisi vardır. Selim, Metin ile o kızın ilişkisini onaylamamaktadır.  Bunun üzerine Metin o kız ile ilişkisini bitirir.  Fakat Metin kızı bırakınca, bu kez Selim o kıza âşık olmuş o kız ile ilişki içerisine girmeye başlamıştır. Bunun üzerine Metin bunun üzerine yeniden kıza yanaşır. Kız ise bir süre sonra onlardan ayrılır, başkasıyla evlenir. Bir yandan Selim’in arkadaşları ile konuşurken bir yandan da Selim’in annesinin yanına gidip gelemeye başlar, Selim’in odasına girip çıkarak onun notlarını, adreslerini ve kitaplarını incelemeye başlar.  Turgut arkadaşı Selim’i yeniden keşfetmek için girişimlere başlar ama bu girişimler aslında kendisini de tanıma fırsatı verecek, Selim’in hayatına girmiş kişilerle görüşürken kendi iç sesi devamlı Selim’le konuşacaktır.  Turgut’un iç sesi olan Olric, ona kendisini de anlatacaktır.  Bu yoldan giden Turgut,  Selim ile ne kadar çok ortak yanlarının olduğunu da keşfederken onun bunalımlarının kendisinde de olduğunu, hatta kendisinin de bir Selim olduğunu fark edecektir.

b. Kişileri tip ya da karakter özellikleriyle açıklayan bir tablo hazırlayınız.

• Cevap:

Selim Işık: Tutunamayanlar kitabının baş kahramanı. 28 yaşında bütün tutunamayanları öksüz bırakıp gitmiş selim ışık, anlatmadan anlaşılmaya aşık. Romanın en önemli kahramanı olmasının yanında geride bıraktığı mektuplarla da okura ipuçları sunar.

Turgut Özben: Genç bir Mühendistir. Yakın arkadaşı Selim Işık’ın kendini bir tabancayla vurarak intihar ettiğini gazetelerden öğrenir ve arkadaşının ölümünden çok etkilenir.

Burhan: Selim’in kantinci arkadaşıdır.

Nermin: Turgut’un eşidir.

a. Tutunamayanlar adlı metindeki anlatıcıyı ve bakış açısını belirleyerek metinden örnekleyiniz.

• Cevap: Anlatıcı yazarın kendisidir. Bazen kahramanın ağzından da anlatılan kısımlar vardır. Bakış açısı hakim bakış açısıdır. Anlatıcı her şeyi bilir. 

b. Metindeki anlatıcı ve bakış açısının çeşitliliğinin metne katkısını tartışınız.

• Cevap: Bu teknikler metni güçlendirmiştir. Metne derinlik kazandırmış okurun metnin içine daha fazla girebilmesine olanak sağlamıştır. 

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 184 Cevabı

Aşağıdaki görsellerden hareketle denizin insan yaşamındaki yeri ile ilgili görüşlerinizi belirtiniz.

• Cevap: Günümüzde ise her insanın hayalinde bir parça yer eden deniz kenarına yerleşsem düşüncesi denizin insana huzur veren daha doğrusu duyun insanı dinginleştiren ve sakinleştiren yapısının her insan üzerinde eşit oranlarda olmasa da etkili olduğunu görmekteyiz. Suyun yapısında canlılık olduğunu kanıtlar verileri sunmuş ve aslında deniz veya göl fark etmez bu canlı yapının biz insan türü tarafından benimsenmesini anlamlı hale getirmiştir.

“11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 187” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.