11. Sınıf Meb Yayınları Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı İlk Türk İslam Devletlerinde Eğitim ve Bilim Cevapları

11. Sınıf Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı Meb Yayınları 5. Ünite Türklerde Eğitim ve Bilim Sayfa 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 180 İlk Türk İslam Devletlerinde Eğitim ve Bilim Etkinlik Soruları ve Cevapları

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı İlk Türk İslam Devletlerinde Eğitim ve Bilim Cevapları

İlk Türk İslam Devletlerinde Eğitim ve Bilim

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı Sayfa 172 Cevabı

1. İnançların eğitime etkisi hakkında neler söyleyebilirsiniz?

• Cevap:

➜ İnançlar insanın bütün hayatını etkilediği gibi eğitim hayatını da etkiler.
➜ İnançlar alınan eğitim içeriklerinin belirlenmesini sağlar.
➜ Eğitim inançların verdiği değerlere ve ihtiyaçlarına göre şekillenir.
➜ Örneğin İslam dini bilime önem vermiş bu sayede eğitime önem verilmiştir.
➜ İslamiyet hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayacak eğiticilere ihtiyaç duyulmuş, bu ihtiyaçların karşılanması amacıyla, medreseler açılmış, bu medreselerde dinî eğitimin yanında müsbet bilimlere de yer verilmiştir. Bu eğitim hamlesiyle birlikte kültür ve sanat alanında önemli gelişmeler gösteren Karahanlılarda, birbirinden değerli düşünür ve bilim insanları yetişmiştir.

2. Toplumun dinî inançlarının bilimsel gelişmelere etkisi konusunda neler söyleyebilirsiniz?

• Cevap:

Toplumun sosyolojik durumu ve konumu dini merkezli olarak geliştiği için kültürün korunması ve teknik ilerlemesi noktalarında bazı inanç sistemlerine olan bağlılığın öne çıktığı görülmektedir. Toplumun inançları bazı ön yargılara bağlı olarak bilimin önünde engel oluşturabilir. Einstein, atomu parçaladığını ama ön yargıları aşamadığını söylemiştir. Bazı inançlarda da bilim merkezli bir teknik kalkınmanın muhakkak gerçekleşmesi gerekliliği ortaya konmaktadır. İslam’da da bilimin öncelenmesi ve insanlığın iyiliği için teknik terakkinin yani fen ilimleri ile yükselmenin gerekliliğini ortaya konarak mekanik, mühendislik, tıp, biyoloji ve diğer bazı bilim dallarında önemli gelişmelerin yaşanması için alimler yetiştirilmiş ve okular kurulmuştur.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı Sayfa 174 Cevabı

Selçuklu Sultanı Alparslan, bir gün Nişabur’da bir caminin kapısında perişan kılıklı gençler görüp bunların kim olduklarını vezir Nizamülmülk’e sormuştu. Vezir; “Bunlar insanların en şereflileri, dünya zevki bulunmayan ilim araştırıcılarıdır.” deyince, Alparslan onlara bir yurt yapılması ve maaş bağlanmasını emretmiştir. Alparslan’ın oğlu Sultan Melikşah, kendisini ziyaret etmeyen bilim insanı Sandali’ye bunun nedenini sorunca; “Sizin, hükümdarların en iyisi olmanız için ve benim de âlimlerin en kötüsü olmamam için ziyaretinize gelmiyorum. Çünkü en iyi hükümdar, âlimleri ziyaret eden, en kötü âlim de hükümdarın ziyaretine koşandır.” diye cevap vermiştir.

Yukarıda verilen örneklere bakarak, Selçuklularda eğitim ve bilime verilen önemi açıklayınız.

• Cevap:

➜ Selçuklularda eğitim devletin bir görevi olarak algılanmış ve eğitime çok büyük yatırımlar yapılmıştır.
➜ Bilim insanlarına ve bilime önem verilmiştir.
➜ Eğitim hayatına her yönden destek verilmiştir.
➜ Alparslan Dönemi’nde Bağdat’ta Nizamiye Medreseleri adıyla anılacak ve Türk eğitimini uzun yıllar etkileyecek eğitim kurumları açılmıştır.
➜ Bu kurumlarda dinî bilgilerle birlikte pozitif bilimler de okutulmuştur. Benzer kurumların Avrupa’da daha sonra açılmış olması, bu medreselerin dünyanın ilk üniversiteleri olarak kabul edilmelerini sağlamıştır.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı Sayfa 175 Cevabı

İslam devletlerinde astronomi bilimine önem verilmesinin temel sebebi nedir?

• Cevap:

➜ Ramazan Ayı’nın başlama-bitiş vakitlerini tespit etmek.
➜ Kıble yönünü belirlemek.
➜ Güneşin doğuş-batış saatlerini cemaate bildirmek.
➜ Güneş-ay tutulmalarını önceden haber vermek.
➜ İslam Dininin her türlü bilime önem vermesi.
➜ Hz. Muhammed’in ibadetleri yerinde-zamanında yapmak konusunda Müslümanlara tavsiyelerde bulunması gibi sebeplerle İslam Devletlerinde Müslümanların astronomi bilimine önem verilmesinin temel nedenlerindendir.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı Sayfa 176 Cevabı

1. Ahilere ait bu törende şed (kuşak) bağlanmasını (Görsel 5.15) nasıl değerlendiriyorsunuz?

• Cevap: Şed bağlanması kişinin herkesin önünde onurlandırılması, işinin ehli olduğunun ilan edilmesi açısından çok önemlidir. Bu sayede kişinin mesleğinde iyi olduğu herkese ilan edilmiş olur.

2. Günümüzde buna benzer bir uygulamanın yapılması ne gibi faydalar sağlar?

• Cevap: İnsanları çalışmaya teşvik eder, bu törenler kişiye itibar kazandırır. Meslekleri açısından halk tarafından tanınmalarını ve müşterilerinin artmasını sağlar.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı Sayfa 177 Cevabı

Kutadgu Bilig
Beylerden bilgili olanlardır ki,
İyi yasalar koymuşlardır.
Akıllı, bilgili, yumuşak huylu bey,
Görev vermek için erdemli insanlar arar.

Metinlerden hareketle, Kutadgu Bilig ve Dîvan-ı Lügati’t-Türk’te eğitim ve bilime verilen önem hakkında neler söyleyebilirsiniz?

• Cevap:

➜ Bilimin devlet ve eğitim alanında ön planda olduğu, insanın bilim ile değer kazandığı, bilim sahibi kişilere önem verilmesi gerektiği bu metinlerde belirtilmiştir.
➜ Bir devlet adamı, devlet adamı olabilir ama bilimle eğitilmiş bir devlet adamının yönetiminde de başarılı olacağı,  bilim sahibi kişilere gerekli saygının gösterilmesi ve onun gösterdiği yolda gidilmesi gerektiği anlatılmıştır.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı Sayfa 179 Cevabı

Farabî, İbni Sina, Harezmi, Bîrûnî
Yukarıda isimleri verilen bilim adamlarının adlarını, onların yaptıkları çalışmaları da dikkate alarak, uygun olan kutucukların altına yazınız.

• Cevap:

➜ Aristo mantığını Avrupa’ya tanıtan ve müziği bilimsel temele oturtan bilim insanıdır. FARABİ
➜ Anatilik geometrinin temelini oluşturan bilim insanıdır. HAREZMİ
➜ Mikrobun tanımını yapan ve ilk böbrek ameliyatını yaptığı söylenen bilim insanıdır. İBNİ SİNA
➜ Ayın hâlleri ve mevsimlerin oluşumunu açıklayan bilim insanıdır. BİRUNİ

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı Sayfa 180 Cevabı

Gevher Nesibe Hatun Şifahanesi’nin Hikâyesi

Gevher Nesibe Hatun (Görsel 5.22), Selçuklu ordusundan bir sipahiye gönül verir. Ancak abisi sultan Gıyaseddin Keyhüsrev bu evliliğe karşı çıkar ve sipahiyi savaşa gönderir. Sipahi katıldığı savaşta şehit düşer. Üzüntüsünden verem hastalığına yakalanan Gevher Nesibe Hatun’a ağabeyi Gıyaseddin Keyhüsrev son isteğini sorar.
Gevher Nesibe Hatun; “Ben devasız bir derde düştüm, kurtulmama imkân yok. Eğer dilersen mal varlığımla benim adıma bir şifahane yaptır. Bu şifahanede bir yandan dertlilere şifa verilirken, bir yandan şifası olmayan dertlere çare aransın. Bu şifahanede ünlü hekim ve cerrah yetişsin. Burada kimse bir kuruş ödemesin ve benim adıma bir vakıf olsun.” der.

1. Geçmişte Gevher Nesibe Hatun Şifahanesi’nin üstlendiği görevi, günümüzde hangi kurumlar yerine getirmektedir?

• Cevap: Günümüzde bu görevi “Hastaneler ve  Tıp Fakülteleri ” yerine getirmektedir.

2. Gevher Nesibe Hatun’un vasiyeti hakkında neler düşünüyorsunuz?

• Cevap:

➜ İnsanlık adına çok olumlu bir davranıştır.
➜ Bu sayede hem hastalara ücretsiz bakılacak hem de hastalıkların çareleri araştırılabilecektir.
➜ Günümüz hastanelere temel oluşturmuş güzel bir davranıştır.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Ders Kitabı Cevapları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.