11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 418

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 418 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 418

1. Metinde geçen sahihlik ve yalınkatlık sözcüklerinin anlamını bağlamdan hareketle tahmin ederek TDK Türkçe Sözlük’ündeki anlamlarıyla karşılaştırınız. Tahminlerinizi ve bu sözcüklerin yerine önerdiğiniz sözcükleri aşağıdaki tabloya yazınız.

• Cevap:

2. Okuduğunuz metinde geçen Birtakım romanlarda önceden tasarlanan kaba şemaların yalınlaştırdığı, akla kara hâline getirdiği kişiler, Ortadirek’te, bütün ilkelliklerine, cahilliklerine rağmen, insan olmanın karmaşıklığı içindedirler. cümlesindeki altı çizili sözcük grubunun anlamını bağlamdan hareketle açıklayınız.

• Cevap: Ak ve kara birbirine zıt iki kavramdır. “Akla kara hâline getirmek” ifadesi “kesin çizgilerle birbirinden ayırmak” demektir. Yazara göre bazı romancılar, gerçek hayatta olduğu gibi “olumlu-olumsuz/iyi-kötü” bütün yönleriyle kahraman oluşturmak yerine, onları sınırları keskin biçimde çizilmiş bir şablona oturtmaktadır. Dolayısıyla altı çizili ifade “roman kahramanlarının sadece iyi veya sadece kötü şeklinde tek yönlü olarak ele alınması, farklı boyutlarının göz ardı edilmesi” anlamına gelmektedir.

3. 352 sayfalık (…) roman boyunca romandaki kişilere romancının “yama”yaptığını görmezsiniz… cümlesinde geçen “yama yapmak” ifadesi size neler düşündürüyor? Açıklayınız.

• Cevap: “Yama” sözlükte “delik ve yırtığı uygun bir parça ile onarma, kapatma ve bu iş için kullanılan parça” anlamlarındadır. Kelimenin bu anlamlarının cümlenin bağlamına uymadığı görülmektedir. Çünkü yazar, sözcüğün temel anlamından ve çağrışım değerinden hareketle “yama yapmak” ifadesine özgün bir mecazi anlam yüklemiştir. (Bu farklı anlam vurgulanmak için yama “sözcüğü” içine alınmıştır.) Yazarın böyle bir kullanımla kastettiği anlam, “anlatıcının, roman kahramanlarının kişilik özelliklerine ‘eğreti’ eklemeler yapması, müdahalede bulunması”dır.

4. Ve romandaki “insansızlık”, romancının işinin üstesinden gelemeyişiyle açıklanmıyor… Metindeki bu cümleden hareketle bir romanın “insansız” olabileceğini düşünüyor musunuz? Yazar bu ifadeyle roman kahramanlarının insan dışındaki varlıklardan seçilmesini mi, başka bir düşünceyi mi kastetmiştir? Açıklayınız.

• Cevap: “İnsansızlık” sözcüğünün roman kahramanları arasında insanlara yer verilmemesi, şahıs kadrosunda insan dışı varlıkların kullanılmasıyla ilgisi yoktur. Kahramanlar insan dışı varlıklardan seçilse de bu varlıklar insana ait özellikleri temsil ederek esere dâhil olur. Dolayısıyla yazar “insansızlık” ifadesiyle “romanda insana ait özelliklerin derinlemesine işlenmeyişini, ‘insan’ ögesinin merkeze alınmayışını ve birtakım kavramlar arasında kaybolup gitmesini” kastetmiştir.

5. Ve romandaki “insansızlık”, romancının işinin üstesinden gelemeyişiyle açıklanmıyor… cümlesinde geçen “üstesinden gelmek” deyiminin doğru şekli “uhdesinden gelmek”tir. Benzer şekilde sıkça kullanılan “saatler olsun” sözünün doğrusu “sıhhatler olsun”; “göz var, nizam var” sözünün doğrusu “göz var, izan (anlayış) var”; “Ateş olsa cürmü (günah, suç) kadar yer yakar.” sözünün doğrusu ise “Ateş olsa cirmi (hacim) kadar yer yakar.” şeklindedir. Konuşurken/yazarken buna benzer ifadelerin yaygın ama hatalı şeklini mi yoksa doğru şeklini mi kullanmayı tercih edersiniz? Gerekçeleriyle açıklayınız.

• Cevap: Dilin kendisine özgü kuralları ve mantığı vardır. Bu en gelişmiş iletişim aracını kullanan kişiler dil kurallarına bağlı kalarak konuştuğu sürece doğru ve etkileyici bir anlatım ortaya koyabilir. Bu nedenle deyimin doğru şeklinin kullanılması gerektiğini düşünüyorum. Dil doğal bir iletişim aracıdır. İletişimin gerçekleşmesi için iletinin alıcı tarafından doğru algılanması gerekir. Uzun süreden beri yanlış şekliyle yaygınlaşan bu ifadelerin doğru olan ancak yaygın olmayan şeklinin kullanılması iletinin anlaşılmamasına veya yanlış anlaşılmasına yol açabilir.

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 418 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.