12. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 123

12. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 123 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

12. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 123

Aşağıdaki metni okuyunuz ve metinden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

BÜYÜK PATLAMA

Büyük Patlama evrenin başlangıcını ve zamanla gelişimini açıklayan kozmolojik modeldir. Büyük Patlama modeline göre evrenin gelişimi birkaç aşamaya bölünebilir. Genel görelilik denklemleri kullanılarak yapılan geriye dönük hesaplara göre başlangıçta yoğunluğu ve sıcaklığı sonsuz olan neredeyse nokta kadar büyüklükte saf enerji vardı. Büyük Patlama modeline göre evren bu saf enerjinin yaklaşık 13,8 milyar yıl önce genişlemeye başlamasıyla meydana geldi. Büyük Patlama terimi genellikle evrenin doğumu olarak adlandırılabilecek bu aşamayı anlatmak için kullanılır. Şunu not edelim ki Büyük Patlama uzay içerisinde bir patlama değil, uzayın genişlemesidir.

Büyük Patlamadan hemen sonra evrenin durumunun nasıl olduğu tartışma konusudur. Ancak pek çok modele göre ilk anlarda evren homojen, çok yoğun ve çok sıcaktı. Bugün evrenin çok büyük ölçeklerdeki homojen yapısının bu ilkel homojen evrenin hızla şişmesinin sonucu olduğu düşünülüyor. Şişme aşaması sonlandığında evren büyük ölçüde kuark-gluon plazmasından oluşuyordu. Bu aşamadan sonra evren soğumaya başladı. Patlamadan yaklaşık 10-6 saniye sonra kuarklar ve gluonlar bir araya gelerek protonlar ve nötronları oluşturdu. Bu sırada evrenin sıcaklığı yeni proton, anti-proton çiftlerinin oluşması için yeterli olmadığı için protonlar ve anti-protonlar Einstein’ın E = m . c2 formülüne göre birbirlerini yok ederek enerjiye dönüşmeye başladı. Süreç tamamlandığında geriye sadece başlangıçtaki proton, nötron, antiproton ve antinötronların on milyarda biri kalmıştı. Bir antiproton bir protonla birlikte, bir antinötron bir nötronla birlikte var olur yada yok olur. Evren yaklaşık 1 saniye yaşındayken benzer bir süreç elektronlar ve pozitronlar arasında da yaşandı. Büyük Patlamadan birkaç dakika sonra evrenin sıcaklığı yaklaşık 1 milyar kelvine düştükten sonra döteryum ve helyum çekirdekleri oluşmaya başladı. Ancak protonların (hidrojen atomu çekirdeklerinin) büyük bir kısmı hâlâ serbestti.

Elektronların bu atom çekirdeklerine bağlanarak kararlı atomları oluşturması ancak 379 000 yıl sonra mümkün olacaktı. Çünkü daha önceleri evrenin sıcaklığı ve dolayısıyla kozmik radyasyondaki fo- tonların enerjisi kararlı atomların uzun süre var olmasına imkân vermeyecek kadar yüksekti. Büyük Patlama’nın ürettiği atomların büyük çoğunluğu hidrojen ve helyumdu. Ayrıca az miktarda lityum da oluşmuştu. Daha ağır elementlerse Büyük Patlamanın ürettiği elementlerin zamanla kütleçekimi etkisiyle bir araya gelerek yıldızları ve gökadaları oluşturmasından sonra ya yıldızlar içerisinde ya da süpernova patlamaları sırasında sentezlenmişlerdir. Büyük parçacık hızlandırıcılarda yapılan deneylerde evrenin ilk zamanlarındaki koşullar oluşturularak Büyük Patlama modeliyle ilgili pek çok ayrıntı doğrulanabiliyor. Ancak Büyük Patlamadan hemen sonraki yüksek enerji yoğunluklarına ulaşılamadığı için evrenin ilk anlarıyla ilgili detaylar hâlâ tartışma konusu.

Dr. Mahir E. Ocak, Büyük Patlama

1. Birkaç cümle ile büyük patlama teorisini yorumlayarak evrenin oluşumu hakkında bir çıkarımda bulununuz. Sizce bu teori günümüz için evrenin oluşumunu açıklamada yeterli midir? Yorumlayınız.

• Cevap:

Büyük patlama teorisi, evrenin genişlediğini ve başlangıcının nasıl olduğunu teorik olarak açıklamıştır. Buna göre zaman ilerledikçe evren genişliyorsa zamanı geriye doğru işlettiğimizde evrenin büzülmesi gerekir. Yani evren bir önceki gün, bugünden daha küçük bir yapıdadır. Buna durum, zamanda geriye doğru gidildiğinde evrenin başlangıçta nokta boyutundaki çok yoğun bir yapı olduğunu ve daha sonra bu çok yoğun yapının patlaması ile oluşabileceğini gösterir. Hubble, teleskobu ile uzak galaksilerden gelen ışınları incelediğinde galaksilerden gelen ışığın renk tayfının kırmızıya kaydığını ölçmüştür. Işığın renk tayfının kırmızıya kayması, Doppler olayından kaynaklanmaktadır. Buna göre evrendeki tüm galaksiler birbirinden uzaklaşmaktadır.

12. Sınıf Meb Yayınları Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 123 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.