Kitap Cevapları TIKLA
Soru Sor TIKLA
12. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik

12. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 125

12. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 125 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

12. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 125

Etkinlik öncesinde evrenin oluşumu ve geleceğiyle ilgili farklı teorileri, çalışmalarıyla büyük patlama teorisini destekleyen bilim insanlarının ileri sürdükleri fikirler hakkında araştırma yapınız.

  • Cevap: Bu etkinliği yapmamızı istiyorsanız yorum bölümüne yazınız.

Evrenin oluşumu ve geleceğiyle ilgili, büyük patlama teorisinden farklı teorileri rapor hâlinde yazınız ve sınıf ortamında arkadaşlarınıza sunum yapınız.

  • Cevap:

Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. Muhtemel cevap şöyledir:

► Newton, evrenin durağan bir yapıda olduğunu, başlangıcı ve sonu olmayan sonsuz bir evrende yaşadığımızı ileri sürmüştür. Evrenin durağan ve başlangıcının sonsuz kabul edilmesine karşı bilim insanları, geceleri gökyüzünün karanlık olmasını açıkla- yamıyorlardı. Bu duruma Olbers paradoksu denmektedir. Buna göre evren sonsuzdan beri var ise gökyüzünde sonsuz sayıda yıldız bulunmalıydı. Sonsuz sayıdaki yıldızlar, geceleyin gökyüzünde hiç karanlık nokta bırakmayacak şekilde parlamalı, karanlık oluşmamalıydı. 1800’lü yıllarda dillendirilen bu paradoks, 20. yüzyılda cevaplanmıştır. Evrenin bir başlangıcı olması, yıldızların sonsuz sayıda olmaması ve genişleyen evrende yıldızların bize ulaşan ışıklarının kırmızıya kayması, dolayısıyla enerjisinin azalması karanlık oluşmasına neden olmaktadır.

► Evrenin oluşumunu açıklamak amacıyla geliştirilen bir başka teori de durağan hâl teorisidir. Büyük patlama teorisine karşı geliştirilen bu teoriye göre evren sonsuz bir yapıdadır ve başlangıcı olamaz. Büyük patlama teorisinin yanlış hesaplamadan kaynaklanan bazı sonuçlarına karşı tezler geliştirmiştir. Bilim insanı Fred Hoyle (Fred Hoyl) tarafından ortaya atılan durağan hâl teorisine göre evrenin yaşı ile bir gök cisminin yaşı arasında bir çelişki olamazdı. Ancak bir süre sonra Hoyle teorisinden vazgeçmiştir.

► Evrenin oluşumunu anlatan diğer bir teori de plazma evren modelidir. Hannes Alfven (Hannıs Alfın) tarafından ortaya atılmıştır. Bu modele göre evrenin başı ve sonu yoktur, evren durağandır. Uzay boşluğu, sonsuzdan beri sıcak bir plazma ile doludur. Uzay boşluğunda bizim evrenimiz gibi sayısız evrenler bulunabilir. Aradaki uzaklıktan dolayı başka evrenlerin ışığı bize ulaşmayabilir. Işığın Doppler olayına plazmanın ışığı soğurması neden olabilir. Plazma evren modeli, Büyük patlama teorisinden daha iyi cevaplar oluşturamadığı için bilim insanlarının çok azı tarafından savunulmaktadır.

Aşağıda büyük patlama teorisi üzerinde çalışma yapan ve yaptıkları çalışmalarla teoriyi destekleyen bazı bilim insanları verilmiştir. Bu bilim insanlarının yaptıkları çalışmaları tabloya rapor hâlinde yazınız ve sınıf ortamında arkadaşlarınıza sunum yapınız.

  • Cevap:

► Kırmızıya Kayma, Hubble Yasası ve Evrenin Genişlemesi: Işık kaynağı gözlemciden uzaklaştığında ışık dalgalarının dalga boyu büyür ve algılanan ışığın rengi elektromanyetik dalga spektru- munda kırmızıya yaklaşır. Bu olaya kırmızıya kayma denir. 1929 yılında Amerikalı astronom Edwin Powell Hubble’ın Los Ange- les’ta bulunan Wilson Dağında yaptığı bir dizi gözlemin sonuçları, 1914 yılında Melvin Slipher tarafından gösterilen, birçok galaksiden gelen ışığın renk spektrumunda kırmızıya kaydığı düşüncesiyle birleştirildi. Hubble, galaksilerden gelen ışığı inceledi ve ışıktaki kayma ile galaksilerin Dünyaya olan uzaklıkları arasında bir ilişki buldu. Hubble Yasası olarak bilinen bu fikre göre galaksiler konumumuza oranla bir görünür hıza sahiptirler. Bunlardan en yüksek görünür hızla hareket edenler en uzak olanlarıdır. Sonuç olarak galaksiler arasındaki uzaklık artmakta olduğuna göre bunların hepsinin geçmişte bir arada olmaları gerektiği düşüncesi ileri sürülmüştür.

► Kozmik Mikrodalga Arka Plan Işıması: 1965 yılında Arno Penzias ve Robert Wilson, Bell laboratuvarında yaptıkları çalışmada bir kozmik arka plan ışıması keşfettiler. Yani evreni dolduran, her yönden Dünya üzerine gelen, bilinen kaynak türleri ile açıklanamayan bir elektromanyetik dalga yayılımının varlığını kanıtladılar. Penzias ve Wilsonın yaptığı gözlemler, bu ışımanın 2,725 K sıcaklık ve 1,9 mmde maksimum değerine ulaşan bir kara cisim ışıması dağılımına sahip olduğunu göstermişlerdir. Dalga boyu 1,9 mm olan elektromanyetik ışıma “mikrodalga” bölgesinde kaldığından Penzias ve Wilson’ın keşfine “kozmik mikrodalga arka plan ışıması” adı verilmiştir.

► Çekirdeklerin Sentezlenmesi (Nükleo sentez): Nükleosentez, proton ve nötronlardan atom çekirdeklerinin üretimi anlamına gelir. Evrenin oluşumunun ilk üç dakikasında foton sıcaklığı proton ve nötrondan döteryum oluşturacak kadar düşmüştü ( p + n ^ d + y ). Bu zamandan önce sadece foton vardı ve bu an itibariyle birtakım reaksiyonların gerçekleştiği nükleosentez sürecine girilmiş oldu. İşte bu sıcaklıkta nükleosentez veya hafif elementler oluşmaya başladı. Çok kısa bir zaman aralığında protonlar ve nötronlar çarpışarak döteryumu; döteryumlar, proton ve nötronlarla çarpışarak çoğunluğu hidrojen ve helyum olmak üzere az miktarda da lityumu oluşturdular. Bu tepkimeler gözlemsel verilerle de uyuşmaktadır. Helyum oranının %23’ün altında olduğu bir yerin bulunmayışı, bu elementin evrenin çok sıcak bir anında meydana geldiğinin kanıtıdır ve bu büyük patlama teorisinin köşe taşıdır. Evrendeki sıcaklık bu reaksiyonların gerçekleşmesi için gereken sıcaklığın altına düştüğünde nükleo- sentez durdu (yaklaşık 13 dakika sonra) ve sonraki 300 000 yıl boyunca bir reaksiyon olmadı. Evren genişlemeye ve soğumaya devam etti, öyle ki evrendeki fotonun enerjisi hidrojeni iyonize edip proton ve nötron oluşturmaya yetecek kadar büyüktü. Foton enerjisi bu değerin altına düşünce elektronlar protonlarla bir araya geldiler ve böylelikle “atom”, daha doğrusu hidrojen atomu oluştu. Bu tür ‘‘atomik sentezleme’’ başladığında evrenin sahip olduğu elektrik yükü azalmaya başladı. Artık fotonun etkileşime gireceği yüklü parçacıklar azalmaya ve evren ışımaya başlamıştır. Etkileşmeden kurtulan fotonlar evrenin genişlemesi nedeniyle kırmızıya kayar. Bu ışıma da yaklaşık 15 milyar yıl sonra kozmik mikrodalga arka plan ışıması olarak keşfedilecektir.

Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders Kitabı, Sayfa 164-165.

12. Sınıf Meb Yayınları Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 125 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.

2024 Ders Kitabı Cevapları
🙂 BU İÇERİĞE EMOJİYLE TEPKİ VER, PAYLAŞ!
0
happy
0
clap
0
love
0
confused
0
sad
0
unlike
0
angry

Bir yanıt yazın

**Yorumun incelendikten sonra yayımlanacak!