5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Sayfa 68-69-70-71-72-73

5. Sınıf E Kare Yayıncılık Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 68-69-70-71-72-73 Cevapları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Sayfa 68-69-70-71-72-73

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 68

1. Konu: Yaladığımız Yet ve Yeryüzü Şekilleri

Anahtar Sözcükler

Ölçek, yeryüzü şekli, fiziki harita

Başlarken

Bir harita üzerine dağ, deniz, ova, sıradağ, göl gibi yeryüzü şekillerini gösteren semboller yerleştirmeniz isteniyor. Bu haritada kullanacağınız sembolleri defterinize çiziniz.

• Cevap:

Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün kuş bakışı görünümünün belli bir oranda küçültülerek kâğıt üzerine çizilmesine harita denir. Haritalardaki küçültme oranına ölçek adı verilir.

Büyük Ölçekli Haritalar

• Gösterilen alan dardır.
• Ayrıntı fazladır.
• Küçültme oranı azdır.

Küçük Ölçekli Haritalar

• Gösterilen alan geniştir.
• Ayrıntı azdır.
• Küçültme oranı fazladır.

Yukarıda verilenlere göre kitabınızın 208. sayfasındaki Türk Dünyası Haritası mı, yoksa bu sayfadaki Türkiye haritası mı daha büyük ölçeklidir? Neden?

• Cevap: Türkiye Haritası daha büyük ölçeklidir. Çünkü ölçek arttıkça gösterilen alan darlaşır, ayrıntı artar.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 69

Şimdi yeryüzü şekillerinden bazılarını inceleyelim (Görsel: 3.2 ).

Çevresine göre alçakta olan geniş düzlüklere ova denir.

Çevresindeki araziye göre daha yüksekte olan ve zirveye kadar eğimli olan yeryüzü şekline dağ denir. Birbiri ardınca uzanan dağlara ise sıradağ denir. Yüksekliği çok fazla olmayan yerlere tepe denir.

Akarsular tarafından derin olarak yarılmış, çevresine göre yüksekte olan geniş düzlüklere plato denir.

Yağmur, kaynak veya eriyen kar sularıyla beslenerek bir yatak boyunca sürekli akan sulara akarsu denir.

Akarsuyun yatağını aşındırarak oluşturduğu derin, uzun çukurlara vadi denir.

SIRA SİZDE

➢ Etrafı sularla çevrili kara parçalarına ada denir.

➢ Üç tarafı denizle çevrili, bir tarafı karaya bağlı yeryüzü şekline yarımada denir.

➢ Denizlerin karalar arasındaki daralmış bölümlerine boğaz denir.

➢ Karalardaki çukurluklarda birikmiş durgun sulara göl denir.

➢ Göl ve denizlerin, kara içlerine doğru yaptığı küçük girintiye koy, büyük olanlarına körfez denir.

➢ Okyanusların, kara içlerine sokulmuş kollarına deniz denir.

Verilen tanımlarla ilgili yeryüzü şekillerini ok işareti kullanarak yukarıdaki harita üzerinde bulunuz.

• Cevap:

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 70

Ülkemizin farklı yerlerinin yeryüzü şekilleri ile ilgili açıklamaları okuyunuz ve aşağıdaki haritadan (Harita: 3.2) yararlanarak değerlendirmeler yapınız.

➢ Marmara Denizi’nin çevresindeki yerler, yüksekliği en az ve yeryüzü şekilleri en sade olan yerlerdir. Dağlar, tek dağ şeklindedir ve alçak tepelik alanlar vardır. İstanbul Boğazı’nın her iki yakasında alçak platolar vardır. Burada akarsular ve göller, verimli ovaları sular.

➢ Dağlar, Ege Denizi’ne dik olarak uzanır (Görsel: 3.4). Dağların arasında akarsu vadileri boyunca ovalar yer alır. Akarsuların döküldüğü yerlerde de delta ovaları oluşmuştur. Kıyı kesimler çok girintili çıkıntılı olduğundan çok sayıda ada, yarımada, koy ve körfez vardır (Görsel: 3.5).

➢ Ülkemizin en uzun sıradağları olan Toros Dağları, doğu-batı yönünde Akdeniz’e paralel olarak uzanır. Dağlar ve verimli ovalar geniş yer kaplar. Çökmeler sonucu oluşmuş ovalar ve göller bu kısımdadır. Burada birbirine yakın bazı göller vardır.

• Cevap: Ege Bölgesi daha girintili çıkıntılıdır. Akdeniz Bölgesi’nde Antalya’da falezler görülür Marmara Bölgesi’nde Boğaz’ın varlığı görülür. Akdeniz Bölgemizde ise yine sıradağlar görülür.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 71

➢ Ülkemizin orta kısımları yeryüzü şekilleri yönünden engebeli bir yapıya sahip değildir. Bu kısımda tek dağlar ve geniş alan kaplayan plato ve ovalar vardır (Görsel: 3.3). Etrafının dağlarla çevrili olması, bir çanak görünümü kazanmasını sağlar. Ülkemiz sınırları içinden doğup ülkemiz sınırları içinden denize dökülen en büyük nehir buradadır (Görsel: 3.6).

➢ Kuzey Anadolu Dağları, Karadeniz’e paralel olarak doğu-batı yönünde uzanan sıradağların genel adıdır. Dağların kıyıdan itibaren hemen yükselmesi, sahil kesiminin dar olmasına neden olmuştur. Bu durum sahil kesiminden iç kısımlara geçişi zorlaştırır. Dağlar arasında ve akarsuların denize döküldüğü yerlerde ovalar vardır.

➢ Güneydoğu Toros Dağları, Şanlıurfa ve Diyarbakır’ın kuzeyinden geçer. Ülkemizin güneydoğusunun yeryüzü şekilleri sadedir. Yüksekliği fazla olmayan ova ve platolarla kaplıdır (Görsel: 3.8).

➢ Toros Dağları ile Kuzey Anadolu Dağları, ülkemizin doğusunda birleşir. Yurdumuzun en yüksek ve en dağlık yeridir. Ülkemizin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı ve en büyük gölü olan Van Gölü buradadır (Görsel: 3.7). Yurdumuzun doğusundan doğan Fırat Nehri ve Dicle Nehri güney sınırımızdan ülke dışına çıkar.

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 72

Aşağıdaki görsellerle sayfanın alt kısmındaki açıklamaları eşleştiriniz. Eşleştirme yaparken açıklamaların baş tarafındaki harfleri görsellerin üzerinde belirtilen yerlere yazınız.

A. Vadileri, ovaları veya düz yerleri yararak ilerler. Düz arazilerden geçerken kıvrılır ve döner.
B. Genellikle üzerinde tarım yapılmasına elverişlidir.
C. Etrafı karalarla çevrili su birikintileridir.
Ç. Etrafına göre daha yüksektir. Bazılarının üzerindeki kar, uzun süre durur.
D. Akarsular tarafından derin bir şekilde yarılmıştır.
E. Göller ve denizler, kara içlerine doğru girdiği zaman oluşur.

• Cevap:

1. Görsel: A
2. Görsel: B
3. Görsel: D
4. Görsel: E
5. Görsel: C
6. Görsel: Ç

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 73

SIRA SİZDE

70 ve 71. sayfalarda verilen haritadan yararlanarak aşağıdaki ifadelerin doğru olup olmadığını inceleyiniz. Doğru olan ifadelerin karşısına “D”, yanlış olan ifadelerin karşısına “Y” yazınız.

1. Türkiye’nin doğusundan batısına doğru gidildikçe yükselti fazlalaşır. (D)
2. Yükseltisi en az olan yerler arasında Altınbaşak Ovası ve çevresi de vardır. (Y)
3. Ülkemizin doğusunun yükseltisi, kuzeyinin yükseltisinden fazladır. (D)
4. Ülkemizdeki en büyük göl Haymana Platosu çevresindedir. (Y)
5. İstanbul Boğazı iki denizin kesiştiği yerdedir. (D)
6. Ülkemiz sınırları içerisinden doğup kıyılarımızdan denizlere dökülen akarsular bulunmaktadır. (D)
7. Ülkemizin batısında dağlar denize paralel olarak uzanır. (Y)
8. Ülkemizin kuzeyinde dağlar denize dik olarak uzanır. (Y)
9. Ülkemizin iç kısmının etrafı dağlarla çevrilidir. (D)
10. Ülkemizin doğusunun yükseltisi batısına göre daha azdır. (Y)

NELER ÖĞRENDİK?

GÖZDEN GEÇİRME

Türkiye fiziki haritasını incelediğinizde farklı renklendirmelerin yapıldığını görürüz. Sizce haritalarda renklendirme yapılmasındaki amaç nedir?

• Cevap: Fiziki haritalarda renklendirme, yer şekillerinin deniz seviyesinden yüksekliğinin ve alçaklığının, yeryüzü oluşumlarının anlaşılabilmesi için kullanılmaktadır. Harita çizimi yapılırken çizilen bölgenin yer şekillerine göre renkler değişim göstermektedir.

ÜRÜN DOSYASI

Karton üzerine yaşadığınız il ve çevresindeki illerin sınırlarını gösteren bir harita çiziniz. Haritanıza bu illerdeki yeryüzü şekillerini ekleyiniz. Çalışmanızı arkadaşlarınızla paylaşınız. Ürün dosyanızda saklayınız.

• Cevap:

ÖZ DEĞERLENDİRME

1. Haritalar çizilirken çizilen alana göre küçültme yapıldığını bilirim. ? X
2. Fiziki haritalar üzerindeki çeşitli renk ve sembollerin ne anlama geldiğini açıklayabilirim. ?X
3. Yaşadığım yer ve çevresindeki yeryüzü şekillerini haritalar üzerinde gösterebilirim. ?X
4. Türkiye fiziki haritası üzerinde, farklı yerlerden yeryüzü şekillerine örnekler verebilirim. ?X

DİĞER KONUYA HAZIRLIK

Sınıfa, iklimin insan faaliyetlerine etkisini gösteren fotoğraf, kitap ve gazete haberi getiriniz.

• Cevap:

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Çözümleri E Kare Yayınları Sayfa 68-69-70-71-72-73  ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.