5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Sayfa 89-90-91-92-93-94-95

5. Sınıf E Kare Yayıncılık Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 89-90-91-92-93-94-95 Cevapları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Sayfa 89-90-91-92-93-94-95

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 89

5. Konu: Doğal Afetlerin Etkisi

Anahtar Sözcükler: Doğal afet, yardımlaşma

Başlarken

1980 yılında, Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşanan He- lens Yanardağı (Görsel: 3.44) patlamasında 57 kişi hayatını kaybetti. 200 ev, 47 köprü, 24 kilometre demir yolu ve 300 kilometre kara yolu tahrip oldu.

Sizce bu yanardağ patlaması insanların günlük hayatını hangi yönlerden etkilemiştir?

• Cevap: İnsanların yaşam alanları yok olmuştur. Ne kalacak evleri ne de barınacak doğal ortamları kalmıştır. Tarım yapılamayacağı için de göçe sebep olacaktır.

“Bölgeden bölgeye farklılık gösterse de dünyanın birçok yeri, doğal ı a afetlerden etkilenir.” Siz bu görüşe katılıyor musunuz? Neden?

• Cevap: Katılıyorum. Çünkü her bölgenin doğal bir afetle karşılaşma riski vardır. Mesela Amerika’da Kasırgalar, Japonya’da depremler, ülkemizde ise sel ve heyelanlar çokça görülebilmektedir.

SIRA SİZDE

Dünya’nın farklı yerlerinde meydana gelen doğal afetlerle ilgili aşağıdaki grafiği inceleyiniz ve soruların cevaplarını defterinize yazınız.

Dünya haritası üzerinde grafikteki ülkeleri bulunuz.

• Cevap: Sınıfınızdaki veya kitabınızdaki haritalar üzerine işaretleme yapabilirsiniz.

İnsanlar, doğal afetler sırasında yaşanan can kaybının yanı sıra başka nelerle karşılaşmış olabilirler?

• Cevap: Mal kaybı yaşarlar. Evleri yok olur. Tarım arazileri yok olur. Hayvan dostları da bazen ciddi zarar görebilirler.

Doğal afetlerden hangileri yer altında meydana gelen olaylar sonucunda, hangileri iklime bağlı olarak oluşmuştur?

• Cevap: Yer altında yer alan doğal afetlere volkanik patlama ve depremi sayabilirken; iklime dayalı olarak heyelan, sel, hortum ve çığ gibi doğal afetleri sayabiliriz.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 90

Doğal afetler, birçok insanın çeşitli yönlerden mağdur olmasına sebep olur. Devlet görevlileri, sivil toplum kuruluşları ve gönüllü kişiler en kısa sürede afet bölgesine giderek gerekli yardımları yapar ve afetin etkisini en aza indirebilmek için tedbirler alırlar.

Yandaki tabloyu inceleyiniz ve her madde ile ilgili değerlendirmelerde bulununuz. Tablonun boş kısımlarını konuya uygun şekilde doldurabilirsiniz.

Afetlerin Toplum Hayatına Etkisi

1. Bulaşıcı ve salgın hastalıkların çıkmasına neden olur (Tifo, tifüs, sarılık vb.).
2. Ölüm, sakatlık ve öksüz kalma gibi sonuçlar doğurur.
3. Yerleşim yerinin alt yapısını bozar.
4. Yörenin ekonomik yapısını bozar.
5. Moral bozukluğuna neden olur.
6. Devletin planladığı yatırımları geciktirir.

• Cevap: Görüleceği üzere hem maddi hem de manevi bir çok olumsuz duruma yol açmaktadırlar.

7. Tarım arazilerini yok eder.
8. Turizme büyük darbe vurur.

Doğal afetlere maruz kalan insanlar hangi duygular içerisinde olabilir? Düşüncelerinizi belirtiniz.

• Cevap: Büyük travmalar yaşarlar. Depremi yaşayan biri yıllarca kapalı ortamda uyuyamayabilir. Sel ve heyelanda yakınlarını kaybeden biri belki de sudan hayatı boyunca korkacak ya da denize bile girmeyecektir.

Yandaki şiiri okuyunuz ve alttaki gazete haberini inceleyiniz.

MARMARA DEPREMİ

Gökler parçalandı, yerler sallandı,
Nice civan mertler uykuda yandı,
Denizler kabardı, denizler taştı,
Taş toprak karıştı, dumana döndü.
(…)
Gölcük, İzmit yandı, Sakarya duman,
Kara haber geldi Bursa, Bolu’dan,
Böyle bir felaket görmedi cihan,
Ses sese karıştı çığlığa döndü.
(…)
Yerle bir oldu yüksek binalar,
Soldu parmaklarda taze kınalar,
Saçın başın yoldu dertli analar,
Karardı gözleri zindana döndü.
Marmara sallandı tuzaklar kurdu,
Deprem insanları ansızın vurdu,
Topraklar altında inledi durdu,
Yardım eden deli divane döndü.
(…)
Bütün dünya koştu yardım eyledi,
Şairler ozanlar destan söyledi,
Deprem vatanımız bilmem neyledi,
Güzel vatan mahşer meydana döndü.
(…)
Nurullah ÖZKILIÇ

DEPREM

Merkez üssü İzmit olan 7.4 şiddetindeki deprem tam 45 saniye Türkiye’yi salladı.

Şiirde her kıtada bahsedilen konuları açıklamaya çalışınız.

• Cevap: İlk kıtada deprem anında yer altı ve yer üstünde gelişen felaket, 2. kıtada depremi yaşayan şairin o anda yaşadıkları ve hissettikleri ile son kıtada deprem sonrası herkesin nasıl yardımlaştığı ve insani olarak nasıl beraber davranıldığı anlatılmaktadır.

Sizce şair niçin konusu deprem olan bir şiir yazmış olabilir?

• Cevap: Muhtemelen başından bir deprem felaketi geçirmiş hem deprem anını hem de deprem sonrasını insanlara anlatmak istemiştir.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 91

SIRA SİZDE

Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruların cevaplarını defterinize yazınız.

YENİ HAYATLAR KURMAK

İnsanlar, değişen şartlara çok kolay olmasa da uyum sağlayabiliyorlar. Tarih boyunca nice doğal afetle karşılaşan insan, hayatta kalmayı başarmıştır. Tarihte yaşanmış afetlere dair arkeolojik bulgulara dünyanın her yerinde rastlanır. Afetler, tıpkı geçmişte yaşandığı gibi gelecekte de yaşanmaya devam edecektir. Afetler gelip çatar, insanlar sonuçlarının acısını çeker ve sonra yeni hayatlar kurup önemli dersler çıkarırlar. Ancak şu da vardır ki doğal afeti bir kez olsun tecrübe eden bir insan asla olduğu gibi kalamaz, dünya görüşü sonsuza kadar değişir.

Mitch (Miç) Kasırgası

Ekim-Kasım 1998’de kayıtlara geçmiş en yıkıcı kasırgalardan biri olan Mitch Kasırgası, sokakları ölümcül nehirlere dönüştüren şiddetli yağmur suyu akıntılarıyla Orta Amerika’yı vurdu. Fırtına Nikaragua üzerinden Honduras’a, oradan El Salvador ve Guatemala’ya doğru ilerledikçe kasabalar, yollar ve köprüler çamur akıntıları nedeniyle yıkıldı; ürünler yok oldu ve 18 bin kişi hayatını kaybetti (Görsel: 3.45). Bu, kasırga sonucu yaşanan can kayıpları içinde en yüksek sayılardan biridir. Yolları yeniden inşa etmek ve iletişim sistemlerini tekrar çalışır duruma getirmek uzun süre boyunca büyük yatırımlar gerektirir. Kasırga, yerle bir olan muz tarlaları gibi verimli ekilebilir arazileri mahvetti. Orta Amerika’nın bu bölgesi, Mitch Kasırgası’nın etkilerinden tam olarak kurtulmuş değildir.

Kasırganın, toplum hayatına hangi konularda etki ettiğini maddeler hâlinde yazınız.

➢Fırtına Nikaragua üzerinden Honduras’a, oradan El Salvador ve Guatemala’ya doğru ilerledikçe kasabalar, yollar ve köprüler çamur akıntıları nedeniyle yıkılmış.
➢ Kasırga sonucu yaşanan can kayıpları içinde en yüksek sayılardan biriymiş. Yolları yeniden inşa etmek ve iletişim sistemlerini tekrar çalışır duruma getirmek uzun süre boyunca büyük yatırımlar gerektirmiş
➢yerle bir olan muz tarlaları gibi verimli ekilebilir arazileri mahvetmiş.
➢ 18 bin kişi hayatını kaybetmiş
➢ürünler yok olmuş

• Cevap:

Diğer doğal afetleri de göz önünde bulundurarak doğal afetlerin toplum hayatına etkilerini örneklerle açıklayınız.

• Cevap: Doğal afetler, insan yaşamında travmatik olarak deneyimleniyor. Hava kirliliği, kuraklık, salgın hastalıklar, sel, deprem ve besin yetersizliği gibi, insanın beden sağlığını olumsuz etkileyecek durumların yanında son dönemlerde iklim değişikliklerinin de ruh sağlığı problemlerinde artışa neden olacağını öngörülüyor

SIRA SİZDE

Dünyanın çeşitli yerlerinde gerçekleşen felaketlerden sonra Türk Kızılayı’nın yaptığı yardımlarla ilgili görselleri inceleyiniz. Belirtilen ülkeleri haritadan bulunuz. Soruların cevaplarını defterinize yazınız.

Sizce doğal afetler toplum yaşamını nasıl etkilemiştir?

• Cevap: Doğal afetler toplumda büyük yaralara yol açar. Hava kirliliği, kuraklık, salgın hastalıklar, sel, deprem ve besin yetersizliği gibi, insanın beden sağlığını olumsuz etkileyecek durumların yanında son dönemlerde iklim değişikliklerinin de ruh sağlığı problemlerinde artışa neden olduğu söylenebilir.

Devletlerin, doğal afetler karşısında dayanışma içinde olmasının önemi nedir?

• Cevap: Dayanışma hem acıyı azaltır hem de insanların ülkelerin zor zamanları atlatmalarına yardımcı olur.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 92

Doğal afetlerin belli bölgelerde meydana gelme olasılığının daha yüksek olduğunu artık biliyoruz. Bu, büyük ölçüde yerkabu- ğundaki fayların hareket etmesinden ve hava koşullarından kaynaklanır. Bu harita deprem ve volkanlardan, taşkın ve kıtlığa kadar dünyadaki belli başlı afet bölgelerini göstermektedir.

Irma Kasırgası ABD’yi Vuruyor (2017).

Karayipler’de 28 kişinin ölümüne yol açan Irma kasırgası, ABD’nin Florida eyaletinde de etkili oldu. Eyalet, felaket bölgesi ilan edildi. Kasırganın yarattığı rüzgârların hızı saatte 210 kilometreye kadar ulaştı. Kasırga nedeniyle bölgede deniz seviyesi yaklaşık 5 metre yükseldi. Bazı bölgelerde sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Florida Keyş takım adalarını ana karaya bağlayan yol ise su altında kaldı. Eyalette yaklaşık 2.5 milyon ev ve iş yerine elektrik verilemiyor. Başta Florida olmak üzere birçok eyalette acil durum ilan edildi. Kasırganın ilk görüldüğü yer olan Florida’da 7 milyon kişi için tahliye kararı verildi.

Amerika Birleşik Devletleri’nde Büyük Yangın (2017).

Belediye başkanı iki bin hektarlık alanın kül olduğunu açıkladı. Yanan alan bakımından şehrin tarihindeki en büyük yangınla mücadele ettiğini bildiren başkan, acil durum ilan edildiğini duyurdu. Kaliforniya Valisi ise etkili olan yangın nedeniyle olağanüstü hâl ilan etti. 800’den fazla itfaiyecinin müdahale ettiği yangında şu ana kadar 3 evin yandığı, yaklaşık 700 evin de yangın tehdidi sebebiyle tahliye edildiği kaydedildi. Binlerce insan bu durumdan mağdur oldu.

Sierra Leone’de Heyelan Sonrası 400 Kişi Hayatını Kaybetti, 600 Kişi Kayboldu (2017).

16 Ağustos’ta Batı Afrika ülkesi Sierra Leone’de aşırı yağışlar sonrası meydana gelen sel ve toprak kaymasında 400 kişi hayatını kaybetti, 600 kişinin ise kayıp olduğu açıklandı. Devlet Başkanı Koroma, uluslararası topluma yardım çağrısında bulunurken Birleşmiş Milletler, ülkedeki ekiplerin arama kurtarma çalışmalarına katıldığını açıkladı. İnsanların evlerinde uyuyor olması felaket sırasında can kaybının yüksek olmasına neden oldu.

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır. 

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 93

Hindistan’da Sel Felaketi 500 Bin Kişiyi Etkiledi (2018).

Hindistan’da bir haftadır devam eden muson yağmurlarının yol açtığı sellerde en az 23 kişi hayatını kaybetti. Sellerden 500 bin insan etkilendi. Ulusal Afet Ajansı’ndan yapılan açıklamada, seller nedeniyle en az 23 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. Ayrıca, sellerin bölgede 500 bin insanı etkilediği bilgisi verildi. Bölgedeki 500 bin hektarlık alanda 716 köy sular altında kaldı, binlerce kişi güvenli bölgelere tahliye edildi.

Irak-İran sınırında 7.3 Büyüklüğünde Deprem: Can Kaybı 400’e Yaklaştı (2017).

Irak-İran sınırında, merkez üssü Süleymaniye ve Halepçe şehirleri yakınında bir bölgede 7,3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. İki ülkede en az 380 kişi yaşamını yitirdi, 5.600’den fazla kişi de yaralandı. Özellikle İran’ın Kirmanşah eyaletinde bulunan Kasr-ı Şirin kentindeki binalarda büyük hasar oldu. Can kayıplarının en az 336’sının bu eyalette olduğu belirtildi.

Bali’de Yanardağ Bölgesi Boşaltılıyor (2017).

Endonezya’nın turistik adası Bali’de bulunan Agung Yanardağı’nda daha büyük bir patlama olasılığı nedeniyle Bali valisi 100 bin kişinin tahliye edilmesi gerekebileceğini söyledi. Şimdiye kadar 40 bin kişi tahliye edildi. Öte yandan yanardağdan yayılan kül bulutu hava yolu trafiğini de olumsuz etkiliyor. Birçok uçuşun iptal edilmesiyle 5 binden fazla yolcu Bali Adası’nda mağdur duruma düştü. Afet Yönetimi Kurulu Başkanı şöyle konuştu: Tehlike bölgesinde bulunan insanların tahliyesine başladık fakat tüm vatandaşlar bölgeden ayrılmadı çünkü hâlen güvende olduklarını düşünenler var.

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır. 

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 94

SIRA SİZDE

Aşağıda verilenleri kavram haritasında uygun yerlere yerleştiriniz.

bulaşıcı ve salgın hastalıkların ortaya çıkması – tsunami – haberleşme ve ulaşım sistemlerinin iflası – yerleşme yerlerine sel baskını – can kaybı, sakatlık – bina hasarı – alt yapı hizmetlerinden yoksun bir şehir – toprak kaybı

• Cevap:

NELER ÖĞRENDİK?

GÖZDEN GEÇİRME

Doğal afetlerin toplum yaşamına olumsuz etkisini en aza indirebilmek için insanlara hangi görevler düşmektedir?

• Cevap: İnsanların bilinçlendirilmesi, insanların üzerlerine düşen görev ve sorumluluklarının farkında olmaları ve dayanışma-yardımlaşma ruhunu en üstte tutmaları gerekmektedir.

ÜRÜN DOSYASI

İki veya üç kişilik bir grup oluşturunuz. Ülkemizde gerçekleşen iki veya üç doğal afet belirleyiniz. Fon kartonu üzerine hazırlayacağınız çalışmanızda, belirlediğiniz doğal afetlerin toplum hayatı üzerine yaptığı etkilere yer veriniz. Çalışmanızı sınıfa getirerek arkadaşlarınıza sununuz. Ürün dosyanızda saklayınız.

• Cevap: Bu etkinlik için aşağıdaki üç fotodan yararlanabilirsiniz.

ÖZ DEĞERLENDİRME

• Cevap:

1. Dünya siyasi haritası üzerinde, doğal afetlerin farklı ülkelerde farklı şekillerde gerçekleştiğine örnek verebilirim. ? X
2. Doğal afetlerin, can ve mal kaybına neden olduğunu bilirim. ?X
3. Doğal afetlerin, toplum hayatı üzerinde derin izler bıraktığını bilirim. ?X
4. Doğal afetlerde, toplumun dayanışma içinde olduğunu bilirim. ?X

DİĞER KONUYA HAZIRLIK

Teknolojinin toplum hayatına etkisi hakkında kitap veya gazete haberi getiriniz.

• Cevap:

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 95

NELER ÖĞRENDİK ?

Görsel özetleyicide verilen boşlukları uygun ifadelerle dolduralım.

ÇEVREMİZİ TANIYALIM

İKLİM VE İNSAN

➢ Yaşadığımız çevrede görülen iklim, günlük faaliyetlerimizi de etkiler. Hangi kıyafeti giyeceğimiz, nelerle besleneceğimiz, ulaşım araçlarımız, yaşadığımız yerdeki konut tipi, bitki örtüsü, turizm ve ekonomik faaliyetlerimiz iklimin etkisi altındadır.

• Cevap: İklim bazı yer üstünde gerçekleşen doğal felaketlerin nedenidir.

DOĞAL AFETLERİN ETKİSİ

➢ Doğal afetler salgın hastalıklara, ölüme, sakatlığa, ekonomik kayıplara ve insan psikolojisinin bozulmasına neden olabilir.

• Cevap: Doğal felaketler ne yazık ki can ve mal kaybına neden olurlar.

YAŞADIĞIMIZ YER VE YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

➢ Haritalarda kullanılan ölçeklerden; gösterilen alanı, ayrıntıyı ve küçültme oranının ne kadar olduğunu anlayabiliriz. Fiziki haritalar üzerinde dağ, deniz, ova, plato, vadi gibi yeryüzü şekilleri gösterilir. Harita anahtarı bölümünde ise haritalarda kullanılan renkler ve diğer işaretlerin anlamları yer alır.

• Cevap: Dünyamızda yaşadığımız yer bazen yeraltı ve yerüstü felaketlerle karşılaşabildiğimiz bir yerdir.

AFETLER VE ÇEVRE SORUNLARI

➢ Yaşadığımız çevrede çeşitli afetler ve çevre sorunları görülür. Afetlere deprem, sel, yangın, çığ, heyelan; çevre sorunlarına hava kirliliği, toprak kirliliği, su kirliliği, gürültü kirliliği, nükleer kirlilik ve atıklar örnek olarak gösterilebilir.

• Cevap: Gürültü kirliliğini en aza indirmek insanın elindedir.

NÜFUS VE YERLEŞMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

➢ İnsanların bir yere yerleşmesinde doğal ve beşerî özellikler belirleyicidir. Bunlar arasında; su kaynakları, ulaşım, tarım, yer şekilleri, sanayi, toprak özellikleri, yer altı kaynakları, tarihî nedenler, bitki örtüsü ve turizm sayılabilir. İnsanlar doğal ortamı yol, tünel, köprü, baraj, fabrika vb. yapmak için değiştirirler ve onlardan yararlanırlar.

• Cevap: İnsan yaşama tutunmak için gerekli ihtiyaçlarını en iyi karşıladığı yerde yaşar.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Çözümleri E Kare Yayınları Sayfa 89-90-91-92-93-94-95  ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.