9. Sınıf Fen Lisesi Fizik Ders Kitabı Cevapları Sayfa 45
“9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Fen Lisesi Sayfa 45 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
9. Sınıf Fen Lisesi Fizik Ders Kitabı Cevapları Sayfa 45
Küçük bir altın küpü, boyutları aynı olan gümüş bir küpten daha ağırdır bilgisinden yararlanmak ister. Bir su kabına tacın ağırlığına eşit miktarda altın, başka bir kaba tacın ağırlığına eşit miktarda gümüş, üçüncü bir kaba da tacın kendini koyar. Yaptığı deneyde, tacın altından daha fazla ve gümüşten daha az su kütlesiyle yer değiştirdiğini ortaya çıkarır. Bu sonuca göre tacın saf altından değil, altın ve gümüş karışımından yapıldığı sonucuna ulaşır.
Asıl adı Abdurrahman Hazini olan el-Hazini, XI. yüzyıl sonları ile XII. yüzyılın başlarında Horasan’da yaşamıştır. el-Hazini, maddelerin öz kütlesini ölçmek için günümüz teknolojisinde kullanılan modern hidrostatik teraziyi icat etmiştir. el-Hazini “Mizanü’l-Hikme” adını verdiği hassas terazi ile metallerin ve taşların saf olup olmadıkları, iki elemetten meydana gelen alaşımlarda metallerin karışma oranları bulunabiliyordu. Bu terazi daha önce yapılanlardan çok üstündü. Kütle ölçümü için kullanılan teraziyle özkütleye ulaşılmış olması el-Hazini’nin büyük bir başarısı olarak kabul edilebilir (Görsel 2.5).
2. 1.2. Özkütlenin Hayatımızdaki Yeri
Maddeler sınıflandırılırken saf maddeler ve karışımlar olarak ikiye ayrılır. Aynı cins atom ya da moleküllerden oluşan maddeler, saf maddeler olarak tanımlanır ve sabit sıcaklıkta sabit bir özkütleleri vardır. Tuz, su, altın, oksijen vb. saf maddelerdir.
Her türlü oranlarda bir araya getirilmesiyle elde edilmiş karışımlar homojen veya heterojen olabilir. Bu karışımlar fiziksel yolla ayrıştırılabilir. Örneğin katı-katı karışımlarda özkütlesi küçük olan madde, özkütlesi büyük olan maddeden savurma yöntemi ile ayrılır. Fıstıkları kabuklarından rüzgârlı bir ortamda savurarak ayırabilirsiniz (Görsel 2.6).
Özkütleleri farklı olan ve suda çözünmeyen iki katı maddeyi ayırmak için öz- kütle farkından yararlanılır. Örneğin suyun özkütlesi kumdan küçük talaştan ise büyüktür. Kum ve talaş karışımında kum ve talaşı birbirinden ayırmak için bu karışıma su eklenir. Böylelikle kum dibe çökerken talaş su üzerinde yüzer ve ayırma işlemi gerçekleşir.
Sıvı-sıvı maddelerin oluşturduğu karışımlarda da özkütle farkından yararlanılır. Ayırma hunisi kullanılarak yapılan ayırma işleminde özkütlesi büyük olan, huninin alt kısmında; özkütlesi küçük olan, üst kısmında toplanır. Su musluktan akıtılarak ayrım gerçekleşir. Zeytinyağı-su, mazot-su vb. karışımlar bu şekilde ayrılır.
Özkütle kavramı, hayatın birçok alanında kolaylık sağlar. Özkütleden; kuyumculuk, porselen yapımı, ebru sanatı, hastanelerde yapılan tahlil işlemleri vb. alanlarında faydalanılır. Örneğin nehirlerin yavaş aktığı geniş bölümlerinde, taş ve kayaların çevresinde biriken altınlara ulaşmak için altın içeren karışım, eğik bir düzlemden akıtılır (Görsel 2.7). Altının özkütlesi sudan 19 kat daha büyük olduğu için eğik yüzeyden kaymaz. Diğer kırıntılar ise düzlemde aşağıya doğru sürüklenir. Bu sayede altın kırıntıları ayrılmış olur. Biriken altını toprak ve diğer kırıntılardan ayırmak için kullanılan altın tavası ve leğeninde sallama ve yıkama işlemleri uygulanır. Bu işlemlerin her biri, altının özkütle- sinin büyük olmasına dayanır.
Günlük hayatta kullanılan porselenler de özkütlenin belli bir değerde olması sonucu üretilir. Porselen üretiminde kullanılan doğal ham maddeler; kil, kuvars ve feldispattır (bir mineral grubunun genel adı). Bu maddeler belirli oranlarda karıştırılır (Görsel 2.8). Porselenin su geçirmezliği, kalitesi, dayanıklılığı için karışımın özkütlesinin belirli bir değerde olması gerekir. İdeal özkütle değeri 2,5 g/cm3 civarındadır. Ardından karışım öğütülerek toz hâline getirilir ve yoğurularak porselen hamuru elde edilir. Elde edilen hamur, kaplara dökülüp şekil verildikten sonra fırınlanır. Tasarımı yapılan ürüne ulaşılmış olur.
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
9. Sınıf Fen Lisesi Fizik Ders Kitabı Cevapları Sayfa 45 Meb Yayınları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
