9. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 245

9. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 245 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

9. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 245

Erkan, elektroskopun hangi amaçlarla kullanıldığım araştırıp A, B, C ve D cisimlerinin elektrik yüklerinin belirlenmesiyle ilgili bir deney yapmıştır. Bu deneyde negatif (-) yüklü elektroskoplardan yararlanmıştır. A ve C cisimlerini elektroskopların topuzuna yaklaştırmış, B ve D cisimlerini ise dokundurmuş- tur. Elektroskop yapraklarının Şekil I ve Şekil II’de açıldığını, Şekil III’te biraz kapandığını, Şekil IV’te ise tamamen kapandığını gözlemlemiştir.

(l) Cisimlerin elektrik yüklerinin cinsi nedir? Açıklayınız.

• Cevap:

A cismi (-) yüklü elektroskoba yaklaştırıldığından etkiyle elektriklenme gerçekleşmiştir. Elektroskobun yaprakları açıldığına göre yapraklardaki (-) yük miktarı artmıştır. Elektroskop dışarıdan yük almadığına göre topuzundaki yükler yapraklara doğru itilmiş olmalıdır. Aynı cins elektrik yükleri birbirini iteceğinden A cismi (-) yüklüdür.
B cismi ile elektroskop arasında dokunmayla elektriklenme gerçekleşmiştir. Dokunmayla elektriklenme sırasında elektrik yükleri birbirine dokunan iletken cisimlerin her birinin yüzeyine dağılır. Elektroskobun yaprakları açıldığına göre yapraklardaki yük miktarı, B cisminden (-) yük alarak artmış olmalıdır. Buna göre B cismi (-) yüklüdür.
C cismi (-) yüklü elektroskoba yaklaştırıldığından etkiyle elektriklenme gerçekleşmiştir. Elektroskobun yaprakları biraz kapandığına göre yapraklardaki (-) yük miktarı azalmıştır. Elektroskop dışarıdan yük almadığına göre yapraklarındaki yükler topuzuna doğru çekilmiş olmalıdır. Farklı cins elektrik yükleri birbirini çekeceğinden C cismi (+) yüklü ya da nötr olabilir. C cisminin nötr olması durumunda elektroskoptaki (-) yükler C cismindeki (-) yükleri cismin uzak ucuna iter, yakın uçta ise (+) yükler kalır. Yakın uçtaki (+) yükler, yapraklardaki (-) yükleri topuza doğru çekecektir.
D cismi ile elektroskop arasında dokunmayla elektriklenme gerçekleşmiştir. Elektroskobun yaprakları, kapandığına göre yüksüz kalmış olmalıdır. Buna göre D cismi başlangıçta (+) yüklüdür ve yük miktarı, elektroskobun başlangıçtaki yük miktarına eşittir.

2 A cismi elektroskopa biraz daha yaklaştırılsaydı elektroskopun yapraklarındaki yük miktarı ve yaprakları arasındaki açı nasıl değişirdi?

• Cevap: A cismi elektroskoba biraz daha yaklaştırılsaydı elektriklenmenin etkisi artardı. A cismi (-) yüklü olduğundan elektroskobun topuzundan yapraklarına doğru itilen (-) yük miktarı artar, yapraklar daha fazla açılır ve yapraklar arasındaki açı büyürdü.

(3) D cismi yük miktarı arttırılarak elektroskopun topuzuna dokundurulsaydı elektroskopun son durumdaki yük dağılımı ve yaprakların durumu ne olurdu?

• Cevap: D cismi (+) yüklüdür. D cismindeki (+) yük miktarı arttırılarak elektroskoba dokundurulsaydı elektroskop nötrlendikten sonra D cisminde kalan (+) yükler elektroskoptan bir miktar daha elektron çekmeye devam ederdi. Bu durumda elektros- kobun topuzu ve yaprakları (+) yüklü olurdu. Elektroskobun yaprakları önce kapanır, sonra açılırdı.

4 Cisim ve elektroskopun elektriklenmeden önce ve sonraki yüklerinin cebirsel toplamlarını her bir şekil için karşılaştırınız.

• Cevap: A ve C cisimleriyle yaklaştırıldıkları elektroskoplardaki yük dağılımı değişir. Ancak hiçbirinde yük miktarları değişmediği için yükler korunur. B ve D cisimleri elektroskoplara dokundurulduğunda yük alışverişi yalnız cisimlerle elektroskoplar arasında gerçekleşir. Cisim ve elektroskoplardaki yüklerin cebirsel toplamı değişmediğinden yükler yine korunur.

(5) Elektroskop, deneyde verilen kullanım şeklinden başka hangi amaçlar için kullanılabilir? Araştırarak cevaplarınızı, sınıf arkadaşlarınızın cevapları ile karşılaştırınız.

• Cevap: Ortamda radyoaktif madde olup olmadığını tespit etmek için kullanılabilir. Cisimlerin elektrik iletkeni veya yalıtkanı olduğunu tespit etmek için kullanılabilir. Yüklü cisimlerin birbirini itmesi ya da çekmesi şeklindeki etkileşmeleri ifade eden elektriklenmenin varlığını ispat etmek için kullanılabilir.

9. Sınıf Meb Yayınları Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 245 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.