Astronomi ve Uzay Bilimleri Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 62

Astronomi ve Uzay Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 62 Cevapları Meb Yayınları ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

Astronomi ve Uzay Bilimleri Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 62

2.6.2.f. Yıldızların Evriminin Son Aşamaları

Yıldızların evriminin ne şekilde devam edeceği kütlelerine bağlıdır. Kütleleri yeterince büyük olmayan yıldızlar daha ağır elementleri yakamaz. Örneğin, Güneş benzeri yıldızlar kırmızı süper dev evresinden sonra merkezlerindeki karbonu yakmaya yetecek sıcaklıklara ulaşamaz. Kırmızı süper dev evresinde kabukta tekrarlayan helyum ve hidrojen yanmaları olur. Bu nedenle yıldızın dış kısmı (zarf) tekrarlayan genişleme ve büzülme gösterir. Her genişleme sırasında yıldız yüzeyindeki katmanlar zaman içinde uzaya atılır. Üst katmanların kütlesi bu şekilde atıldıkça kabuk yanmasının neden olduğu ışınım basıncı zarfı daha fazla genişletir ve böylece uzaya daha fazla madde atılmış olur. Zamanla yanmanın devam ettiği katmanların üstündeki tüm katmanlar uzaya atılmış olur. Kabuk yanmaları sona erer bu evreye “gezegenimsi bulutsu evresi” denir. Gezegenimsi bulutsulara en güzel örnek “Yüzük Bulutsusu”dur (Görsel 2.44).

Yıldız, merkezdeki karbonu yakmayı başaramadığından giderek soğur. Bulut uzaya doğru yayılmaya devam eder, zamanla seyrekleşir ve görünmez olur. Geride çok küçük, çok yoğun ve yüzey sıcaklığı yüksek bir yıldız kalır. Yıldızın bu evresine “beyaz cüce evresi” denir (Görsel 2.45). Beyaz cüce zamanla soğur, ışıtması giderek azalır ve sonunda ışıması biter. Çok büyük kütleli yıldızlar demire kadar olan bütün yanma evrelerini geçirir. Evrimlerinin sonunda süpernova patlaması olur. Süpernova patlaması çok güçlü ve sıcaklık çok çok yüksektir. Böylece patlama sırasında bilinen bütün ağır elementler oluşur ve patlamayla uzaya atılır. Geriye yıldızın kütlesine bağlı olarak ya bir nötron yıldızı ya da bir kara delik kalır. Nötron yıldızı çok küçük ve çok çok yoğun bir cisimdir. Kara delik ise o kadar yoğun bir cisimdir ki ışık bile ondan kaçıp kurtulamaz.

Esas olarak hidrojen elementi ile hayatına başlayan büyük kütleli yıldız, ölümü ile biyolojik yaşam için gerekli olan ağır elementlerden oluşan bir maddeyi uzaya geri kazandırır. Karbon, hidrojen, oksijen ve azot, insanın beden kütlesinin yaklaşık % 97’sini oluşturur. Geriye kalan yüzde 3’ünü, öteki çeşitli elementler oluşturur. Kalsiyum, fosfor, potasyum, kükürt, klor, magnezyum, sodyum, demir gibi elementler canlılar için temel besleyicilerdir. Bütün bu elementler, süpernova patlaması sırasında oluşur. Büyük kütleli yıldızlar olmasaydı bu durumda ne süpernova patlaması ne de bildiğimiz canlı türleri oluşabilirdi. Aslında hepimiz bünyemizde böylesi bir süpernova sonucunda oluşan elementleri taşımaktayız. Yani hepimiz vücudumuzda yıldızlardan bir parça taşımaktayız.

• Aşağıdaki tabloda insan yaşamındaki evrelere karşılık yıldız yaşamında evreler verilmiştir. Bir yıldızın yaşamının nasıl olacağını düşünerek tablodaki ilgili kutucuklara yazınız.

• Cevap:

Yıldızların yaşam evreleri insan yaşamındaki evrelere benzer şekilde şu şekilde sıralanabilir:

• Doğum: Yıldız oluşumu (Bir moleküler bulutun çökmesi ile başlar.)
• Bebeklik: T Tauri yıldızı aşaması (Genç yıldız rüzgarları ve sıcaklık değişimleri.)
• Çocukluk: Ana dizi yıldızı (Hidrojeni helyuma dönüştürerek ışık ve ısı yayılır.)
• Ergenlik: Dev yıldız aşaması (Yakıtının çoğunu tüketmiş ve büyümüştür.)
• Yaşlılık: Kırmızı dev ya da süper dev aşaması (İçeride ağır elementler oluşturur.)
• Ölüm: Beyaz cüce, nötron yıldızı veya kara delik (Yıldızın kütlesine bağlı olarak.)

• Bir yıldızın yaşamı ile bir insanın yaşamı arasındaki benzerlikler nelerdir?

• Cevap: Yıldız ve insan yaşamı arasındaki benzerlik, her ikisinin de belirli evrelerden geçerek yaşlandığı ve sonunda öldüğüdür.

• İnsan vücudunda bulunan bildiğiniz elementleri yazınız. Bu elementlerden hangileri yıldızlarda da bulunur ? Araştırınız.

• Cevap: İnsan vücudunda bolca bulunan elementler arasında oksijen, karbon, hidrojen, azot, kalsiyum ve fosfor yer alır. Bu elementlerin hepsi yıldızlarda da bulunur ve yıldızların içindeki nükleer füzyon reaksiyonları sırasında oluşur veya tüketilir.

Astronomi ve Uzay Bilimleri Meb Yayınları Ders Kitabı Sayfa 62 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.