CİNÂS-I MEFRUK

Cinâs-ı Mefruk Nedir, Özellikleri ve Örnekleri

Cinaslı sözlerden birinin iki ayrı sözcük­ten oluştuğu/meydana geldiği cinastır.

Ey nehirler, nehirler, bana doğru çağlayın

Günahlarımı ne fal ne de sihir temizler,

Bütün günahlarımı ancak nehir temizler,

Bütün güahlarımı nehir temizler,

Ey nehirler,nehirler

Bir kuzgunun indiği bir/ine değdiği

Behçet Necatigil, Bütün Şiirleri 11/246

Bu dizede şair Behçet Necatigil sözcüklerle oynayarak ön­ce sözcüğü ‘bir ine’ anlamında sonra da ‘birine’ anlamında kul­lanarak ilginç bir cinâs sanatı örneği sergiliyor. Bu yönüyle aynı sözcüğün bir tevriye sanatı olabileceğini de göz ardı etmemek gerekir.

********************

Bizden düne doğru bir geniş cadde gider;

Vüdîde gider, dağda gider, dıizde gider…

Sen geçmişi bil, bilme! bizim Ebcedimiz,

Ey yolcum, “Eb”den geçerek “Cedd”e gider!

Nihat Asya, Fatihler Ölmez ve Takvimler/15

Arif Nihat Asya, baba anlamındaki “eb” sözcüğü ile dede anlamındaki “ced” sözcüğünü dördüncü dizede ayrı üçüncü di­zede tarih düşürmeyle ilgili alfabenin ismi olan “ebced”i birle­şik kullanarak cinas-ı mefruk sanatı yapar.

********************

Ve ey bu demirbaş

ölümlerin

latincil yontusu

kara

cübbeli

göçebe

Enis Batur Turalar

********************

Enis Batur, “latin” ve “İncil” söZcüklerinden “latincil” şek­linde yeni bir bireşim yaratarak cinas-ı mefruk sanatı yaparak. Fakat klasik geleneğin dışında sözcüklerin inşası bakımından bir ayrışımı değil, birLeşimi sözkonusudur.7

********************