CİNAS-I MÜKERRER 

Cinâs-ı Mükerrer Nedir, Özellikleri ve Örnekleri

Cinaslı sözcüklerden birinin, ötekinin son hecesiyle yazılış ve ses bakımından aynı olduğu sanattır. Klasik Türk Edebiyatı’nda özellikle cinas-ı mükerrer sanatını ör­neklendirmek amacıyla yazılmış gazeller vardır. Bunun için bir örnek olan aşağıdaki gazelin matla beytini örnek olarak veriyo­ruz.

********************

Etti nisar âdeme heff-i nesim sim

Gûlşende şâh-ı gül gibi sen de dökül saçıl1

Bâkî

Bakî, rüzgar anlamındaki “Nesîm” sözcüğü ve onun bir he­cesi olan gümüş anlamındaki “Sîm” sözcüğünü aynı mısra içe­risinde kullanarak cinas-ı mükerrer sanatı yapar. Ayrıca beyitte “açıl” ifadesi hem gülün açılması, hem de emir kipinde uzaklaş anlamında kullanıldığı için tevriye sanatı vardır.

********************

Karşılıklı bir neni ninni

Krallar da kul bu sarayda

Bir otel otello

Behçet Necâtigil, Bütün Şiirleri 11/285

Behçet Necâtigil, “neni” ve “ninni” sözcükleriyle cinas sa­natı yaparkan, “otel” ve “otello” sözcükleriyle de başka bir cinas sanatı yapar. Necâtigil, bu sanatları yaparken modern şiir ile klasik şiirin imkanlarından yararlanır.

********************