Hay’dan Gelen Hû’ya Gider, Selden Gelen Suya Gider Atasözü

Anlamı:

Hay ve huy Allah’ın  isimlerindendir. Allah’tan gelen yine ona gider .Helal kazanç bereket ,bolluk getirir. haram yoldan kazanılan paranın ise bereketi olmaz, kişi anlayamadan elinden akar gider.

Hikayesi:

Eski zamanlarda sütçülükle geçimini sağla­yan bir köylü varmış. Üç ineğinden güğümlerle süt alınmış ama aldığıyla yetinmek aklıma bile gelmezmiş. Güğümlere sütü doldurmadan önce güğü­mü yarışma kadar suyla doldurur, böylece sat­tığı sütü kendince artırırmış. Günler gelmiş geçmiş, sütçü sattığı hileli sütle köşeyi dönmüş. Ama istediği kadar para kazanmak onu tatmin etmemiş. Sütlerine su karıştırmaya devam etmiş. Günün birinde yaptığı hatanın farkına varmış, bir daha sütüne su karıştırmamaya kendi kendi­ne yemin etmiş. Allah’a tövbe etmiş, af edilmek için yalvarmış. Ama yüreği ferahlamamış. Öyle ki, şimdiye kadar yüzlerce insana sulu süt vermiş. Kimi ölmüş, kimi uzaklara taşın­mış, kiminin bir daha izine rastlamamış; hangi birinden helallik alacakmış? Üzerinde o kadar kul hakkıyla ne yapacakmış?

Düşünmüş, taşınmış, en sonunda bir sabah ezan vakti, kendince bir karara varmış. Günahlarını affettirmek için hacca gitmeyi kafasına koymuş. Hızlıca hazırlık yapmış, ilk kafileyle birlikte düşmüş hac yoluna. Uzun bir kara yolculuğunun ardından deniz yolculuğu yapması gerekmiş. Öteki hacı aday­larıyla birlikte gemiye binmiş. Gemi limandan ayrılmış. Yolculuk gayet güzel başlamış. Diğer yolcu­larla sohbet ede ede yol alıyormuş. Yolculardan birinin şaklaban bir maymunu varmış. Güvertede toplandıkları zaman hare­ketleriyle yolcuları güldürüyormuş.

Yine bir gün yolcular güvertede otururken maymun çıkmış ortaya. Birinin kafasındaki külâhını almış, ötekinin elindeki çöreğe sulan­mış, başka birinin entarisinin altına girmeye çalışmış… Güvertede kahkahalar birbirine karışmış. Maymun onu gezmiş, bunu gezmiş, en sonunda bizim sütçünün yanına gelmiş. Daha sütçü maymunun ne yaptığını anlama­dan hızlı bir hareketle maymun, sütçünün para kesesini kaptığı gibi direğin tepesine çıkmış. Sütçü, siyah kadifeden dikilmiş altın torba­sını maymunun elinde, maymunu da direğin tepesinde görünce aklı başından gitmiş. “Aman ağalar, beyler, bırakın gülmeyi. Hayvan hac paramı aldı kaçtı, gözünüzü seve­yim yardım edin de alayım parayı. Yoksa ortada kalırım” diye bar bar bağırmış. Yolcular da ne yapacaklarını şaşırmışlar. Maymunun sahibi maymun aşağı insin diye diller döküyormuş. Yolculardan kimi fıstık uzatıyormuş, kimi badem. Ama maymun bir türlü aşağı inmiyormuş. Tayfalardan biri direğe tırmanmaya koyul­muş. Bunu gören maymun direğin en tepesine çıkmış. Yolcuların şaşkın bakışları arasmda açmış sütçünün kesesini, altının birini almış sütçüye atmış, ötekini almış denize fırlatmış. “Aman etme eyleme” diye bağırmış sütçü. “Gözünü seveyim in aşağı hınzır hayvan! Başka param yok. Ortada kalırım.”

Tabii maymun bu, anlayacak değil ya ada­mın nidasmı. Altınların birini gemiye, ötekini denize atmaya devam etmiş. Altınlar denizin dibini boyladıkça zavallı sütçü saçını başını yolarak feryat figan ediyor­muş. “Ah benim altmcıklarım, ah benim altın- cıklarım, gitti bütün emeklerim, gitti bütün ömrüm” diye bağırıyormuş. Yolcular da şaşkın şaşkın olanları izliyormuş. Derken yolculardan güngörmüş biri sütçünün yanma sokulmuş. “Kardeş dur hele, bırak ağlamayı. Bu may­mun kaç gündür bizimle, hiç böyle bir şey yap­madı. Niye sana bu kadar bulaştı anlamadım. Sen bu parayı nasıl kazandın?” diye sormuş. “Sütçülükle kazandım. Kaç yılın sütçüsüyüm ben” demiş sütçü.

“Peki, yanlış anlama ama sütü satarken hiç hile yaptm mı?” demiş adam biraz da çekinerek. Sütçü yutkunmuş. “Yarı yarıya su katardım ama tövbe ettim” demiş. Yaşlı adam gülümsemiş. “E öyleyse ne diye bu kadar yaygaraya veri­yorsun be birader?” demiş. “Maymunu Allah göndermiş, tövbeni kabul etmek için. Maymun, paranm haramıyla helal kısmını ayırıyor. Bak kattığın suların parası deryayı boyladı bile. Sütün parası da geri sana geldi. İşte şimdi hak yerini buldu, haydan gelen huya gitti, selden gelen suya gitti.”

İşte böyle, hiç emek vermeden, hile hurday­la, yan gelip yatarak elde edilen kazanç geldiği hızla elden çıkar. Alın teri dökülmeden kazanı­lan para, sahibine yâr olmaz.