Sırat-ı Müstakim ve Sebilürreşad Dergileri Hakkında Bilgi 

Sırat-ı Müstakim Dergisi

Sebilürreşad Dergisi

Sırat-ı Müstakim dergisi, Eşref Edip’in gayretiyle 1908 yılında yayınlanmış­tır. Dergi 183. sayısından itibaren adını Sebilürreşad olarak değiştirmiş; dini, ilmi, edebi ve siyasi içerikli yazılarıyla İslami düşüncenin en önemli yayın organı olma özelliği kazanmıştır. Yazı kadrosunda Mehmet Akif Ersoy, Ebû’lulâ, İsmail Hakkı İzmirli, Babanzade Ahmet Naim, Mithat Cemal Kuntay, Ahmet Ağaoğlu, Yusuf Akçura, Ömer Ferit Kam, Tahir’ül Mevlevi, Şemsettin Günaltay, Ahmet Hamdi Aksekili, Elmalık Hamdi Yazır, İbrahim Alaeddin Gövsa gibi isimler vardır. Akif, Derginin en önemli isimlerinden biri olarak 1914 yılından itibaren başmuharrir olarak yer almıştır. Sebilürreşad’da Asım ve Berlin hatıralarıyla birlikte Kuran-ı Kerim meali ve tefsiri çalışmalarını sürdürmüştür. Akif’in ilk Safahat’taki şiirle­ri, Musahabe-i Edebiyyeleri de burada yayınlanmıştır.

Dergi, İslam ümmetinin birleşmesi ve ilerlemesi misyonuna hizmet etme idealini taşımaktadır. Kısa sürede sadece Osmanlı coğrafyasına değil, Rusya’ya, Çin’e, Japonya’ya, İngiltere ve Hindistan’a kadar etki alanı ulaşmıştır. İslam dün­yasının ve Batı dünyasının sosyal hayatı, İslâmî meseleler ve hareketlerle ilgili haber ve yorumlara da geniş yer verilmiştir. Dergi bir cemiyet gibi hareket ederek İslâmî eğitim için beyanname hazırlamış, hatta bir okul kurmuştur. Meşrutiyet’i savunmuş, akılcı bir İslâmî çizgi takip etmiş ve İslam toplumunun kalkınması, güçlenmesi için çaba sarfetmiştir. Döneminin Batıcı ve materyalist yazarlarıyla mücadele içinde olması yanında, Batı’nın medeniyet ve bilim ekseninde örnek alunabileceğini ancak millî ve kimliğin muhafazasını savunmuştur. Dergi, Milli Mücadeleye tam destek vermiş, Akif’in ve Eşref Edip başta olmak üzere birçok yazarının vaazlarını yayınlamıştır.

Dergi dönem dönem sansür ve kapatılmalarla yüzyüze gelir. Bu kapatılma müdahalelerinden biri 300. ve 301. sayılarda olur ve dergi Sebilünnecat ismiyle çıkar. Yine 306. sayıda kapatıldıktan sonra ancak iki yıl sonra çıkma imkânı bu­lur. 1908 yılında kurulan 1925 yılında 641. sayısında Takrir-i Sükun Kanunu’nun çıkmasıyla kapanan Sebilürreşad, uzun yıllar sonra, 1948-1966 yıllan arasında, Eşref Edip Bey tarafından tekrar yayınlanmış; basın tarihimizde etki alanı ve ya­yın dönemleri itibariyle önemli bir yayın organı olarak kendine yer edinmiştir.