Ahmed Bican Yazıcıoğlu Kısaca Hayatı

XV. yy. yazarlarından, ?-1466’dan sonra

* Yazıcı-oğlu Mehmed’in küçük kardeşi. İki kardeş, Ankara-Edirne seyahatinde, giderken ve dönüşte Gelibolu’ya da uğrayan Hacı Bayram Veli ile görüşmüşler, Hacı Bayram’ın müridi olmuşlardı. Ahmed Bican da ağabeysi gibi Gelibolu’da yaşadı, Gelibolu’da öldü

• Envârü’l-Aşıkîn, Dürr-i Meknûn, Acâibü 7 Mahtitkat, Münteha ve Şemsiyye adlarında belli başlı beş eseri bulunan Ahmed Bican, bir mütercim hüviyeti gösterir: Ağabeyinin Megâribü’z-Zawö« adlı Arapça eserinin düzyazı çevirisi olan, tamam­lanışı Fatih Sultan Mehmed’in tahta çıktığı sıralara rastlayan (1451) Envârü’l-Âşı-kîn (Âşıkların Nurları) en ünlü eseridir (yeni basım, Tercüman 1001 Temel Eser dizisinde, üç ciltlik, 1975, haz. Ahmet Kahraman). Halkın anlaması amacıyla yazıldığı için Muhammediye’nin sanat yüklü, ağır nazım diline göre sade ve basit bir dille kaleme alınan Envârii ‘l-Aşıkîn, peygamber kıssalarıyla dinî-ahlâkî konular üzerine bir halk kitabı gibidir 6 İstanbul’un fethi peşi sıra yazılmış Acâibü 7 Mah-lûkat (1453), ünlü Arap coğrafyacısı Kazvînî (1203-1283)’nin aynı addaki Arapça eserinin değişikliklere uğramış, çok kısaltılmış, Türkçe özetidir. Yerde, gökte ve denizdeki acayip şeylerden; yıldızların, rüzgârın, meleklerin, suların, denizlerin, insan uzuvlarının, madenlerin, hayvanların, böceklerin, bitkilerin karakteristik, tu­haf özelliklerinden bahseden, efsanevî tafsilâtla dolu, kozmografık-ansiklopedik bir eserdir. Münteha, yine ağabeysi Mehmet Efendi’nin Fıısıts’ül-Hikem Şerhinin Türkçesidir (1453). Şemsiyye babası Yazıcı Selâhaddin’in aynı isimdeki eserinin on iki aydan bahseden ilk kısmının bazı beyitleri terk edilerek nesre çevrilmiş şek­lidir, sonundaki mesnevi şeklinde kısa bir bitiriş’te Ahmet Bican bu kitabın tamam­lanma tarihinin 11 Zilhicce 870 olduğunu belirtir (25 Temmuz 1456).