Beli Dedik Beliye Türküsünün Hikayesi Sözleri Notaları
Beli Dedik Beliye Türküsünün Hikayesi Sözleri Notaları
Beli Dedik Beliye Türküsünün Hikayesi
Yöresi: Şanlıurfa/Kısas
Hz. Ali ile Cebrail ve Mikâil Aleyhisselam arasında geçen olayın hikâyesidir.
Cenabı Allah, Hz Ah efendimizin yiğitliğim, cömertliğini denemek için, kendisini imtihan etmek istiyor. Bunun için Cebrail ve Mikail Aleyhisselam’ı görevlendiriyor. Cebrail ve Mikail Alyehisselam birer güvercin ve şahin olup sıra ile onu imtihan etmek üzere Hz Ali’ye geliyorlar. Tabi Hz. Ali’nin bu imtihandan haberi yok. Cebrail Aleyhisselam bir güvercin şekline girerek Hz. Ali efendimizin dizinin üzerine konuyor. Güvercin Allah’ın emri ile dile geliyor, “ben sana sığındım beni kurtar ya Ali diyor” diyor. Hz Ali “ne oldu, anlat bakalım? ” diye sorunca “yuvada iki yavrum kaldı, şahin beni avlayacak, şahin peşimden geliyor sana sığındım kurtar beni ” diyor, Hz Ali, “peki” deyip güvercini alıp koynuna koyuyor. Biraz sonra Hz. Ali’nin dizinin üzerine gökten bir şahin iniyor. Dile gelip diyor ki “Ya Ah avım buraya geldi ben avımı isterim” diyor, “peki” diyor “sen avını niye dışarıda almadın, mademki avlayacaktın dışarıda avlayaydm” diyor. Şahin binbir mazeret sıralıyor “hasta idim, hastalıktan yeni kalkmıştım, avıma ulaşamadım, dışarıda avlayanındım, onun için buraya geldim, ben avımı senden isterim” diyor. Hz. Ali “o güvercin bana sığındı bana iltica etti, onun için ben avını veremem ama avının dışında ne istersen iste onu sana vereyim” diyor. Şahin “illede avım” diyor, başka bir şey demiyor. Hz Ali o arada nefsine uyup şahinin boynunu da çekebilir, nihayette bir kuştur, ama nefsine hakim oluyor, bunu yapmıyor, dil dökerek şahini iyilikle razı etmeye çalışıyor. Şahine tekrar “avının dışında benden ne istersen iste”, diyor “Avının yerine sana bir koyun vereyim” diyor. Şahin; “ille de avım” diyor. Avının yerine şahine çeşitli şeyler önerse de, şahin bir türlü razı olmuyor. Sonunda Şahin içinden diyor ki “öyle bir istekte bulunayım ki, bakalım hiddetlenip, nefsine uyacak mı ?” Bu münval üzere şahin diyor ki “Ya Ah bir şartla avımdan vazgeçerim” Hz Ah “söyle ne istersin?” diyor. Şahin “kendi vücudundan bir parça kesip verirsen avımdan vaz geçerim, başka da bir şeye razı olmam ” diyor. Hz Ah nefisine uyup şahini öldürmemek için “tamam” diyor ve şahinin teklifini kabul ediyor, vücudundan bir parça kesmek üzere belindeki Zülfükâr’ım çıkarıyor, tam kendi etine vuracağı sırada, Cebrail ve Mükail Aleyhisselam güvercin ve şahin şeklinden çıkıp melek şekline dönüyorlar “dur yapma ya Ah” diyorlar, etinden kesmesine müsaade etmiyorlar. “Biz Allah tarafından görevlendirildik, senin cömertliğini, yiğitliğini, nefsineuyup uymayacağını sınamak için geldik, sen hakikaten hem yiğit hem de cömertmişsin” diyorlar.
Şah Hatayî’nin dizelerinde yer alan Hz Ali ve güvercin öyküsü, yüzyıllardır halk arasında söylenmektedir.
Beli Dedik Beliye Türküsünün Sözleri
Beli dedik beliye
Ta ezeli ezeliye
Bir güvercin cara geldi
Şahı merdan Ali’ye
****
Hem Ali’sin hem Veli
Hem cömertsin hem gani
Şahin bizi avluyor
Kurtar bizi ya Ali
*****
Ali’m bizi hakladı
Dört yanını yokladı
Aldı ol güvercini
Diz altına sakladı
*****
Beli dedik bestine
Aşık oldum üstüne
Gökten bir şahin indi
Ali’nin diz üstüne
*****
Hey buraya buraya
Melhem sarın yaraya
Süre süre getirdim
Avım geldi buraya
*****
Ali’m der ki namerde
Sözüm yoktur cömerde
Çün av senin idi
Niçin alman yabanda
*****
Yabanda alamadım
Kanadım salamadım
Hastalıktan kalkmıştım
Ulaşıp alamadım
*****
Var git kuş işin işle
Hakka yarar iş işle
Sana bir koyun verem
Güvercini bağışla
*****
Tayındandır tavından
Yâd yeğ midir avımdan
Dünyanın malın versem
Gene geçmem avımdan
*****
Oyun yetmez oyuna
Sakla beni koynuna
Yuvada yavrum kaldı
Emaneti boynuna
*****
Ali’m haykırdı coştu
Tüyü ürperdi donun geçti
Çekti zülfükârını
Kendi etine başladı
Dur Ali’m merd imişsin
Merdlerden merd imişsin
Sana cömert derlerdi
Gayet cömert imişsin
****
Kalkın kuşlar uçalım
Hak’tan yana göçelim
Ali minnetçi düştü
Güvercinden geçelim
*****
Kalkıp kuşlar uçtular
Hak’dan yana göçtüler
Cebrail’le Mikail
El ayağa düştüler
*****
Şah Hatayi’m nur oldu
Hep bu sözler sır oldu
Şahin ile güvercin
Her biri bir er oldu