Birleşik Sözcüklerin Yazımı Hakkında Bilgi, İle İlgili Kurallar, İle İlgili Örnekler, Kısaca
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
Birleşik Sözcüklerin Yazımı Hakkında Bilgi, İle İlgili Kurallar, İle İlgili Örnekler, Kısaca
Sözcüklerden biri veya ikisi anlam değişmesine uğramışsa (yan veya mecaz anlama kaymışsa) böyle birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Başköşe (ilk sözcük yan anlama kaymıştır)
Yılbaşı (ikinci sözcük yan anlama kaymıştır)
Aslanağzı (iki sözcük de gerçek anlamını kaybetmiş bir çiçek adı kurmuşlardır.
********************
“-r,-ar, -an, -en, -maz, -mez”sıfat fiil ekleriyle kurulan sıfat tamlaması yapısındaki birleşik sözcükler ayrı yazılır.
Güler yüz, yazar kasa, uçan daire, tükenmez kalem.
Emir kipiyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Çekyat, ateşkes, kaçgöç, örtbas, albeni
Sıfat-fiil ekleriyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Sanatsever, yardımsever, yelkovan, günebakan, ahmakıslatan, vurdumduymaz, varyemez, biçerdöver, uyurgezer.
Renk adları bitişik yazılır.
Fildişi, narçiçeği, gülkurusu, vişneçürüğü, yavruağzı, bal- köpüğü
Renk adlarıyla kurulan bitki, hayvan ve hastalık adları bitişik yazılır.
Karasinek, alabalık, karakuş, karahumma, akçaağaç
“Üst”, “alt” ve “üzeri” sözcükleriyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Akşamüstü, ayaküstü, olağanüstü, suçüstü, bilinçaltı, gözaltı, öğleüzeri, akşamüzeri.
Ara yönler bitişik yazılır.
Güneybatı, kuzeydoğu, güneydoğu, kuzeybatı.
********************
“Baş” sözcüğüyle kurulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır.
Başkent, başbakan, başkarakter, başyazar, başöğretmen, başhemşire, başhekim
Belgisiz sıfat ve zamirler bitişik yazılır.
Birkaç, biraz, birçok, birtakım, hiçbir, herhangi.
Kurallı (özel) birleşik fiiller (sürerlilik, tezlik, yeterlilik, yaklaşma fiilleri) bitişik yazılır.
Gerçekleri görebiliyorum.
Bilgisayarda yazıversin şunu.
Şiir, insanlık tarihiyle süregelen bir türdür.
“Etmek, eylemek, olmak, kılmak” gibi yardımcı fiillerle yapılan birleşik fiillerde ses olayı varsa sözcükler bitişik; yoksa ayrı yazılır.
Zannediyorum ki şiir ömrünü tüketti.
Olacakları önceden hissetmişti.
Kaybolan yıllarını geri alamazdı.
Mahvoldum, bu iş yüzünden.
Yardım etmek için geldim.
Hasta olduğunu duydum.
Gök cisimlerinin adları ayrı yazılır.
Kutup Yıldızı, Çoban Yıldızı, gök taşı, meteor taşı.