Çellov Türküsünün Hikayesi Sözleri Notaları

Çellov Türküsünün Hikayesi Sözleri Notaları

Çellov Türküsünün Hikayesi

Kayseri’nin yerel birçok türküsü var. Bunların birçoğu yurt düzeyine yayılmış durumda. “Erkilet Bağlan”. “Germir Bağları”, “Gesi Bağlan”, “Ağam İstanbul’u mesken mi tuttun”, “Ali Dağı”, “Kekliği Düz Ovada Yayarlar”, “Çın çın Çınımını Hanım”, “Asmalarda Kol Uzatmış Dallere”, “Aşık Oynamaya Geldim Odana”, “Al Sana Fındık Fıstık”, “Vardım Baktım Ceviz Altı Döşeli”… aklıma şu anda gelenler. Etkin yayın aracı radyo ve televizyonla daha da yaygınlık kazanan türküler, yurt köşelerindeki halkı birbirlerine duygu, sevgi, heyecan yönünden bağlamak gibi bir niteliğe de sahip. Deyim yerinde olursa halkımızın birbirlerine ilettikleri duygu mesajlarıdır, bunlar. Dört bir köşeden derleyerek bunları halkımıza iletenlerin hizmetleri, eğlendirmenin, neşelendirmenin çok üstünde ulusal bir nitelik taşır bizce. Halkı birbirine bağlayan ulusal nice değer zincirleri varsa, kanımızca halk türküleri de bu zincirlerin birini oluşturur, ya da o zincirlerin altın halkalarını meydana getirir. Sözünü ettiğimiz iletim araçlarında söylenmeyen, okunmayan daha nice halk türküleri var kıyıda köşede, yurdun dört bir yanında. Bunların bir kısmı söylenmeye söylenmeye unutulmuş durumda. Bir kısmının çok eskiye dayanan öyküleri var. Onları ve türküsünü bilen kuşakların göçüp gitmesi unutulmanın nedenlerinden biri. Bir başka neden de, sanımızca, o öykülerin küllenmiş acı yaralarının yeniden deşilmesinin öykü kahramanlarının yaşayan torun tosunlarına geçmişi anımsatarak olaya karışan tarafların birbirlerine diş bilemelerine ortam hazırlama, kışkırtma kaygısı. Çünkü yerel türkülerin altında çoğu kez, uğranılan bir haksızlığın, düşmanlığın akıttığı kan vardır, temizlenmesi gereken bir namus davası vardır. Bunların, kişinin içinde tortulaştırdığı kin, intikam, öç almak duyguları, her an ateş almaya hazır dinamit fitili gibi çoğu kez için için işler. Ufacık bir kıvılcım bekler. Çevrenin daima ağır bastığı Anadolu’da “Elin ân, Hakkın nârından beterdir”. Ar güden için ise ölüm, candan da değerlidir. Kayseri’mizin bilinen yerel türkülerinin bir böyle nedenli yerelleri de var. Bu ikinci türdekilerin, eli saz tutan yeni yetmeler, çoğundan habersizdirler. Taziyane (tazene-tezene) tutmayı eskilerden değil, yenilerden öğrendikleri için bilmezler bu türküleri. Biz, bu yazımızda, pek öyle yaygınlaşmamış bir türküyü Çellov’un türküsünü öyküsü ile birlikte sunacağız. Kentte Çellov; yörelerinde Çellav diye bir harf değişikliği ile söylenen adm öyküsü kısaca şöyle: Çellov, Pınarbaşı’nın Avşar köylerinden asıl adı nedir saptama olanağını bulamadım. Öyküsünü Adnan Türközü söyle anlattı: Çellov, Pınarbaşı’na gelir, bir Çerkeş Beyi’nin yanında bir süre yanaşma olarak lurur. Daha sonra Kayseri’ye yerleşir; bir ustanın yanına çırak olarak girer. Evlidir, üzel de bir karısı vardır. Aradan bir süre geçer. Ustası Çellov’un karısına göz kor. ’azeyi zorla ayartır. Bunu öğrenen Çellov, ustasına hak ettiğ cezayı vermek için oğru köyüne koşar. Ağabeyinin silahını alır, şehre döner ve ustasının canını, cehenneme yollar; arkasından da omuzladığı silahıyla dağa düşer. Zalime cezasını Mir, mazluma ve masuma peresenk olur. Varsıldan alır, yoksula verir. Haksızlığı, adaletsizliği, zulmü gücü yettiğince cezalandırır. Topluma olan kırgınlığını, kızgınlığını, onun bir kesimine elinden geldiğince yardım ederek uyguladığı yöntemlerle gidermeye ve kendini avutmaya çalışır. Üstüne gönderilen hükümet kuvvetlerine karşı, iyilik ve yardım yaptığı kesim onu korumaya, saklamaya çalışır. Olayın bu son bölümü, biz de bu tip kişilerde hemen her yerde görülen motifleri içermektedir. Hakkın yanında, haksızın, zalimin karşısında olmak. Bu uğurda baş koyana halkın elinden gelen yardımı yapması… Çellov’un esatirleştirilmesi yadsınmamak. Bu tür olaylarda ortak olan nitelik Anadolu’nun hemen her bölgesinde kaderi ya da olayların itmesi sonucu ortaya çıkan Çellov’ların hemen hepsinde ortak bir görünüm sergiler. Çakırcalı’da, Demirci Efe’de, İnce Memet’te… görülen bu “Hakkın halka verilmesi” savma dayalı yanını ve yönünü bir yana bırakarak Çellov’un üstüne yakılan türküye dönelim. Ezgisi, süssüz bir sanat niteliğindeki bu türküyü A. Türközü’nün sazından dinlemek apayrı bir talih.