Halit Ziya Uşalıgil Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri
Halit Ziya Uşalıgil Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri
Servetifünun romancılarından, 1866-27 Mart 1945, doğ. ve ölm. İstanbul
• Altı yaşlarında Mercan Mahalle Mektebi’nde başladığı öğrenimine Fatih Askerî Rüştiyesi’nde devam etti (1873-1878), babasıyla İzmir’e gitti, orada kaldığı 15 sene içinde belli başlı olaylar; yabancı bir okulda okuması, arkadaşlarıyla Nevruz (1884) ve Hizmet (1886) gazetelerini çıkarması, İzmir Rüştiye ve İdadisi’nde öğretmenlik etmesi, Osmanlı Bankası’nda muhasip olarak çalışmasıdır.
1893’de Reji îdaresi’ne başkâtip olarak İstanbul’a geldi, Servetifünun topluluğuna girdi (1896), Meşrutiyet’ten sonra Darülfünun’da Batı edebiyatı okuttu. Sultan Reşad’m (V. Mehmet) mabeyn başkâtibi oldu (1909-1912), sonra yine Darülfü-nun’a döndü, hükümet tarafından görevle Fransa’ya (1913), Almanya’ya (1915) gönderildi. Cumhuriyet devrinde, 1905’ten beri oturduğu Yeşilköy’deki köşküne çekildi, gazetelerde (özellikle Son Posta’âa) yazarlığına devam etti, anılarını yazdı. Bakırköy’de Kartaltepe Mezarlığı’nda oğlu Vedat’ın yanında gömülü • Tekniğinin kuvveti ve yarattığı roman diliyle yalnız Servetifünun topluluğunun değil, Cumhu-riyet’ten önceki Türk edebiyatının en kuvvetli romancısı kabul edilen Halit Ziya, Fransız realist ve natüralistleri etkisinde, realist-psikolojik eserleriyle ün kazanmıştır. 20-25 kitapta toplanmış 150’den fazla hikâye, kitap halinde altı roman bırakmış olan; tiyatro, mensur şiir, hâtıra, makale., ve başka türlerde telif tercüme altmışı aşkın eser sahibi, bulunan Uşaklıgil, romanlarında konularını çokluk aydınlar çevresinden seçtiği halde, küçük hikâyelerinde halk tabakalarına inmiş, daha sade ve tabiî bir dil kullanmış, ama hepsine şiirli bir hava katmasını, sağlam bir yapı kurmasını bilmiştir 8 Başlıca eserleri – Romanları: *Nemide (1892), *Bir Ölünün Defteri (1892), *Ferdi ve Şürekâsı {Ferdi ve Ortakları, 1896), *Mai ve Siyah (1897), * Aşk-ı Memnu (YasakAşk, 1900), *KırıkHayatlar (1924) • Hikâye kitapları: Bir Yazın Tarihi (1900), Solgun Demet (1901), Bir Şi ‘r-i Hayal (Bir Hayalin Şiiri, 1914), Sepette Bulunmuş (1920), Bir Hikâye-i Sevda (1922), Hepsinden Acı (1934), Aşka Dair (1936), Onu Beklerken (1935), İhtiyar Dost (1937), Kadın Pençesi (1939), İzmir Hikâyeleri (1950) • Oyunları: Kâbus (1918), Füruzan (adapte, 1918), Fare (adapte,1919) • Anılan: Kırk Yıl (beş cilt, 1936, altıncı cilt: 1969), Saray ve Ötesi (üç cilt, 1940-1942), Bir Acı Hikâye (Tiran’da intihar eden oğlu Vedat’a ilişkin anılar, 1942)
Deneme ve yazıları: Sanata Dair (dört cilt, 1938-1963) • Halit Ziya’mn roman ve hikâyeleri birkaç kere basılmıştı, bu kez Nevzat Kızılcan tarafından günümüz Türkçesine uyarlanarak İnkılâp ve Aka Kitabevlerince yeniden yayınlanmaktadır (1973 i) • Halit Ziya üzerine tanıtma kitaplarından biri Varlık Yayınları’ndadır (haz. L. Sami Akalın, 1953 vd.)