Hatayi Kimdir, Eserleri, Hayatı, Edebi Kişiliği Kısaca

XVI. yy. tasavvuf şairi, 1486-1524

• Şiirlerinde Hatâyî mahlasım kullanan Şah İsmail, Safevî hükümdarlarındandır. Dedesi Uzun Hasan’ın ölümünde, İran ve Azerbaycan’da baş gösteren ayaklanmalardan faydalanarak, topladığı Şii-Alevî Türkmen aşiretleriyle 1502’de Azerbaycan ve Irak’ı ele geçirip kendisini şah ilân etti. Şii-Kızılbaşlığı temsil eden Şah İsmail ile, Sünniliği temsil eden Yavuz Selim ve Özbek Hanı Şiybanî arasında savaşlar başladı. Şah İsmail, 1514’te Çaldıran’da Yavuz Sultan Selim’e yenilerek Irak’ı kaybetti, devletinin sınırlarını daraltmak zo­runda kaldı. Ölümü Erdebil’dedir, babası Şeyh Haydar’ın yanına gömüldü 8 Şiiliği İran’da resmî mezhep sayan, şahlığında da şeyhliğini devam ettiren, devlet ve ta­rikat adamı Hatâyî, Farsça ve aruz-vezniyle de şiirler yazmış çağının klasik Türk edebiyatının Azerî lehçesi sanatkârları arasında da önemli bir yer almış ise de asıl şöhretini Azerî Türkçesiyle ve halk şairleri geleneğine bağlı deme ve nefesleriyle yaptı. Anadolu’da Şiiliği yayma amacı güden bu şiirleriyle bütün Bektaşî-Alevi edebiyatının öğretici alanda en kudretli şairi kabul edildi 0 Şiirleri Sadettin Nüzhet Ergim tarafından derlendi, bastırıldı: Hatâyî Divanı (1946).