Magcan Cumabayev hayatı ve şiirleri

MAGCAN CUMABAYEV HAYATI

• (Kuzey Kazakistan / Bulaev, 1893-1938)
• Çala Kazak Medresesi’ni, Ombıi Rus Öğretmen Ensitüsü’nü bitirdi.
• Kazak Türkleri arasındaki millî uyanış, millîleşme ve kurtuluş mücadelesine destek verdi.
• Bu yüzden Kazakların ve bütün Türkistan’ın millî şâiri kabul edildi.
• Kün men Tün (Gece ile Gündüz), Alıstagı Bagrıma (Uzaktaki Kardeşime), Türkistan, Oral, Aksak Temir Sözü (Aksak Timur Sözü), Künşıgıs (Doğu), Od (Ateş) gibi kitapları bulunmaktadır.

MAGCAN CUMABAYEV ŞİİRLERİ

TURKİSTAN
1.
Türkistan-eki düniye esigi ğoy,
Türkistan-er türiktiñ besigi ğoy.
Tamaşa Türkistanday jerde tuvğan,
Türiktin teniri bergen nesibi ğoy.
2.
Ertede Türkistandı Turan desken,
Turanda er türigim tuvıp esken.
Turannın tariyhı bar tolkımalı,
Basınan küp tamaşa künder köşken.
3.
Turannın tariyhı bar ottı jeldey,
Zavlağan kalın örttey aspanğa örley.
Turannın jeri menen suvı da jat,
Tenizdey teren avır oy bergendey.
4.
Turannın egi şeksiz şeli kanday,
Tenizdey kemeri jok köli kanday!
Turannın dariyya atanğan özenderi
Tasısa, şöldi baskan seli kanday!
5.
Turannın tavları bar aspanğa askan,
Mengige basın appak şaştar baskan.
Bavrında erke bulak saladı oynak,
Jaralıp tavdan akkan salkın jastan.
6.
Şölder bar, jel de jürmes, sap-sarı kum,
Moladay eşbir ün jok mengi tıp-tın.
Bolmak pa jan-januvar şeksiz şelde,
Sar kumda salar oynak peri men jın.
7.
Turannın teniz derlik kölderi bar,
Şalkığan egi-şetsiz teniz, Aral.
Bir şette kasiyetti ıstık köldin,
Bavrında düniye körgen türik kökjal.
………
8.
Ertede Okıs, Yaksart-Jeyhun, Seyhun,
Türikte bul ekevin dariyya deytin.
Kiyeli sol eki suv jağasında,
Bolmasa, barsanşı izdep babañ beyitin!

Türkiye Türkçesiyle:

TÜRKİSTAN
1.
Türkistan, iki dünya eşiğidir,
Türkistan, yiğit Türkün beşiğidir.
Türkistan gibi güzel yerde doğmuş,
Türk’e, Tanrı’nın verdiği nasibidir.
2.
Geçmişte Türkistan’a Turan denmiştir,
Turan’da er Türk’üm doğup büyümüştür..
Turan’ın dalgalı bir tarihi vardır,
Başından çok temâşâlı günler geçmiştir.
3.
Turan’ın tarihi ateşli rüzgâr gibidir,
Gökyüzüne yükselen alev alev ateş gibidir.
Turan’ın yeri ile suyu da başkadır,
Deniz kadar derin, ağı düşünceleri akla getirir.
4.
Turan’ın uçsuz bucaksız çölü nasıldır?
Deniz gibi kıyı şarı görünmeyen gölü nasıldır?
Turan’ın derya denen ırmakları,
Taşınca, çölü basan seli nasıldır?
5.
Turan’ın göğe yükselen dağları vardır,
Yüksek başını bembeyaz saçlar örter.
Bağrında nazlı pınar, koşup oynuyor,
Dağın serin damlalarıyla dolup coşuyor.
6.
Rüzgâr esmeyen sapsarı kumlu çölleri var,
Mezar gibi, hiçbir ses yok, ıssız.
Uçsuz bucaksız çölde canlı mı olur?
Geniş kumda cinlerle periler oyun oynarlar.
7.
Turan’ın deniz denecek gölleri vardır,
Aral, dalgalanan uçsuz bucaksız bir deniz.
Bir uçtaki mukaddes Isık Göl’ün,
Bağrında gök yeleli Türk dünyaya gelmiş.
………..
8.
Geçmişteki Oks ve Yart, Ceyhun’la Seyhun’dur,
Türkler bu ikisine derya derler.
O iki mübarek suyun kıyısında,
Öyleyse, gitsene dedenin kabrini aramaya!