Mirze Elekber Sâbir hayatı ve şiirleri

MİRZE ELEKBER SÂBİR HAYATI

(Şamahı, 1862 – 1911)
Seyid Ezim Şirvani’nin Şamahı’da açtığı yeni usûl-i cedid okulunda tahsil gördü.
Bir süre Aşkabat, Buhara, Semerkand, Merv, Horasan şehirlerinde yaşadı.
1903’de Tiflis’te, “Şark-i Rus” gazetesinde ilk şiiri yayınlandı.
1910’da Bakü’ye göçerek Balahanı okulunda öğretmenlik yaptı.
Yeni satrik akımın kurucusudur.
Şiirleri ölümünden sonra Hophopname adıyla basıldı.

MİRZE ELEKBER SÂBİR ŞİİRLERİ

NE İŞİM VAR
1.
Millet nece târâc olur olsun, ne işim var?
Düşmenlere möhtâc olur olsun, ne işim var?
Qoy men tox olum, özgeler ile nedi kârım,
Dünya vü cahan ac olur olsun, ne işim var?
2.
Ses salma, yatanlar ayılar, qoy hele yatsın,
Yatmışları razı deyilem kimse oyatsın,
Tek-tek ayılan varsa da Haqq dadıma çatsın,
Men salim olum, cümle cahan batsa da batsın,
Millet nece târâc olur olsun, ne işim var?
3.
Düşmenlere möhtâc olur olsun ne işim var?
Salma yâdıma söhbet-i târix-i cahâni,
Eyyâm-i selefden deme söz bir de, füâni!
Hâl ise getir meyi eleyim dolmani, nâni,
Müsteqbeli görmek ne gerek, ömrdü fâni;
Millet nece târâc olur olsun, ne işim var?
Düşmenlere möhtâc olur olsun, ne işim var?
4.
Övlâd-i veten qoy hele âvâre dolansın,
Cirkâb-i sefâletde eli, başı bulansın,
Dul övret ise sâile olsun, oda yansın,
Ancaq menim avâze-yi şe’nim ucalansın;
Millet nece târâc olur olsun, ne işim var?
5.
Her millet eder sehfe-yi dünyade tereqqî,
Eyler here bir menzil-i me’vâde tereqqî,
Yorğan-döşeyimde düşe ger yâde tereqqî,
Biz de ederik âlem-i röyâde tereqqî;
Millet nece târâc olur olsun, ne işim var?
Düşmenlere möhtâc olur olsun, ne işim var?

Türkiye Türkçesiyle:
1.
Millet nasıl yağmalanırsa yağmalansın, ne işim var?
Düşmanlara muhtaç olursa olsun, ne işim var?
Bırak ben tok olayım, başkaları ile ne işim var.
Bütün dünya aç olursa olsun, ne işim var?
2.
Ses yapma, uyuyanlar uyanır, bırak hele yatsınlar.
Kimsenin yatanları uyandırmasına razı değilim.
Tek tük uyanan varsa da Allah imdadıma yetişsin.
Ben selamette olayım, bütün cihan batarsa batsın.
Millet nasıl yağmalanırsa yağmalansın, ne işim var?
3.
Düşmanlara muhtaç olursa olsun bana ne?
Cihan tarihinin sohbetini hatırama getirme.
Bir de geçmiş günlerden söz etme.
Şimdi, ben dolmaya, ekmeğe meyilliyim.
Geleceği görmeye gerek yok, ömür fanidir.
Millet nasıl yağmalanırsa yağmalansın, ne işim var?
Düşmanlara muhtaç olursa olsun, ne işim var?
4.
Vatan evladını bırak da avare dolaşsın.
Sefaletin kirli suyunda eli, başı pislensin.
Dul kadın ise dilenci olsun, ateşe yansın.
Ancak benim şöhretim artsın,
Millet nasıl yağmalanırsa yağmalansın, ne işim var?
Düşmanlara muhtaç olursa olsun, ne işim var?
5.
Her millet dünyanın bir safhasından ilerleme kaydeder.
Herbiri yurt yolunun bir menzilinde ilerleme kaydeder.
Eğer uykuda aklıma ilerleme gelirse, biz de rüya âleminde ilerleriz.
Millet nasıl yağmalanırsa yağmalansın, ne işim var?
Düşmanlara muhtaç olursa olsun, ne işim var?

**********************

SUAL -CAVAB
1.
– Görme!- Baş üste, yumaram gözlerim.
– Dinme!- Müt’iyem, keserem sözlerim.
2.
– Bir söz eşitme!- Qulağım bağlaram.
– Gülme!- Pekey, şâm ü seher ağlaram.
3.
– Qanma!- Bacarmam! Meni me’zur tut,
Böylece teklîf-i mehâlı unut!
4.
Qâbil-i imkân mı olur qanmamaq?
Mecmer-i nâr içre olub yanmamaq?
5.
Eyle xâmûş âteş-i sûzâmnı,
Qıl meni âsûde, hem öz cânmı!
Türkiye Türkçesiyle:
1.
Görme!-Baş üstüne, gözlerimi yumarım
Konuşma!-Boyun eğerim, hemen susarım.
2.
Bir söz duyma!-Kulaklarımı tıkarım
Gülme!-Peki, sabah akşam demez hep ağlarım.
3.
Anlama!-İşte bunu beceremem!
Beni mazur gör. Böylece imkânsız teklifi unut!
4.
Anlamamak mümkün mü?
Mangal içinde yanmamak mümkün mü?
5.
Yakıcı ateşini söndür,
Böylece beni de kendini de rahatlat.