Nergisi Kimdir, Eserleri ve Edebi Kişiliği
Nergisi
XVII. yy. münşilerinden, 15927-1635
• Bosna’da doğan Nergisi (asıl adı Mehmed) İstanbul’da medrese öğrenimi gördükten sonra uzun bir süre Rumeli’de müderrislik ve kadılık yaptı: Gabela, Mostar (1620), Yenipazar, Banyaluka (1628) ve Manastır’da. Sonra IV. Murad’ın yanında vakanüvis olarak Revan seferine (1635) gidiyordu ki, Gebze’de attan düşerek öldü, İstanbul’da gömüldü
• Divan edebiyatında aşın derecede seciler, sanat ve oyunlarla süslü nesir deyince bu yüzyılın iki nâsiri: Veysî ve Nergisi akla gelir. Bu iki nâsir, kısa bir cümlede verilebilecek bir düşünceyi alabildiğine uzatarak, tumturaklı, yüklü, çapraşık bir dille yazdılar
• Nergisi arada kendi beyit ve kıtalarıyla da süslediği mensur bir Hamse kaleme aldı, bir de Münşeat Mecmuası düzenleyerek, devlet büyüklerine, rütbe-mevki sahiplerine yazılacak mektup ve tebriklerde klişe halinde ne gibi başlık ve hitaplar kullanılacağını gösterdi. Hamse’si, divan nesrinin XVII. yüzyılda girdiği çıkmazı göstennek bakımından dikkate değer; beş kitaptan meydana gelen Hamse’nin ilk kitabı Nihâlistan (Fidanlık) bir hikâye külliyatıdır, beş nihâi’e ayrılır: birincide cömertlik, ikincide aşk üzerine, üçüncüde ibret verici şeyler, dördüncüde konukseverlik, beşincide salâh ve tövbekârlık konularında hikâyeler yer alır
•Nergisî’nin Münşeat’mû.dk\ 50 kadar mektup örneği, tarihî belgeler olarak önem taşır. Bu alanda eser vennişler arasında Veysî’den sonra, münşeat sahibi Feridun Bey’i de özellikle hatırlamak gerekir
• Hamse-i Nergisi, İstanbul’da birçok defa basılmıştı.