Pir Sultan Abdal Kimdir, Eserleri ve Edebi Kişiliği
Pir Sultan Abdal
XVI. yy. tasavvuf şairi, ?-?
• Sivas’ın Banaz köyünden ve adının Haydar olduğunu, soyunun Yemen’de bulunduğunu söyleyen Pir Sultan Abdal, şiirleriyle menkıbelerden çıkarılan bilgilere göre, İran Şahı I. Tahmasb (hük. 1524-1579) ve Kanunî Sultan Süleyman devirlerinde yaşadı, bir kızılbaş ayaklanmasına katıldı, bu ayaklanmayı bastırmakla görevli Hızır Paşa tarafından zindana atıldı, Sivas’ta astırılarak öldürüldü.
• Duru bir halk dili ile yazan, Şiî-Batmî inanışı coşkun bir lirizmle dile getiren Pîr Sultan Abdal’ın nefes’leri bütün Anadolu, Azerbaycan ve Rumeli’deki Alevî-Kızılbaşlarla Bektaşîler tarafından asırlarca okundu, ezberlendi; Pîr Sultan, Bektaşî-Kızılbaş edebiyatının lirik alanda en büyük bir kaç şairinden biri oldu: menkıbeleri Orta Anadolu köylerinde bugün de anlatılmaktadır.
• Şiirleri ve menkıbeleri şu kitapta derlendi: Abdülbaki Gölpmarlı-Pertev Naili Boratav: Pîr Sultan Abdal (1943).
• Hakkında çeşitli tanıtma kitapları da olan (örn. Gölpınarlı’nın / 1953, 1963/ ve Cevdet Kudret’in /l 965/ hazırladıkları) şairin hayatı, Erol Toy tarafından oyunlaştırılmış, bu eser de 1969’da basılmış ve oynanmıştır. Şairin hayatı Mehmed Güneş Şahiner tarafından Pîr Sultan Abdal’ın Kanlı Destanı (1969) adıyla destanlaştırıldı.
• Hayatı, kişiliği ve sanatıyla birlikte bütün şiirleri Cahit Öztelli (1971), İbrahim Arslanoğlu (1984), Asım Bezirci (1986) ve Mehmet Bayrak (1986) tarafından yayımlandı.
