Recaizade Mahmut Ekrem

• Tanzimat devri şair ve yazarlarından, 1 Mart 1847-31 Ocak 1914, doğ. ve ölm. İstanbul

• Zayıflığı yüzünden, Harbiye İdadi­si’ndeki öğrenimini yarıda bırakıp Hariciye Nezareti Mektubî Kalemi’ne memur oldu (1862), Namık Kemal’le tanıştı, Tasvir-i Efkâr gazetesine yazılar yazmaya başladı. Namık Kemal Avrupa’ya gidince gazeteyi o çıkardı (1867). Şûrayı dev­let (Danıştay) üyesi oldu (1877), Mülkiye’de ve Galatasaray Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği (1880-1888), birkaç ay Evkaf ve Maarif Nâzırlığı (1908) yaptı, aynı yılda atandığı Ayan âzalığı (Senato üyeliği) ölümüne kadar sürdü. Mezarı Küçük-su’da, oğlu Nijad’m kabri yanındadır

• Şiir, roman, hikâye, oyun ve eleştiri türlerin­de eserler veren, sanat sanat içindir ilkesine bağlı, üç çocuğunun ölümüyle acılı ve insanı tabiat, sevgi, ölüm üçgeninde değerlendiren Recaizade’nin asıl başarısı, ede­biyatta Tanzimat ve Avrupa görüş ve değerlerini yaymasında, “Muallim Naci’nin temsil ettiği eski zevkle savaşıp Servetifünun yeniliklerine ortam hazırlamasında görülür.

• Araba Sevdası romanı, bizde gerçekçilik akımının ilk örneklerindendir 0 Sayısı yirmi beşi bulan eserlerinden en ünlüleri; şiir kitapları: Nağme-i Seher (Tan Vakti Ezgileri, 1871), Yadigâr-ı Şebab (- Gençlik Yadigârı, 1873), Zemzeme (tatlı Sesler, üç cilt, 1883-1885), Nijad Ekrem (şiirler, düzyazılar, anılar, 1911); ro­manı: Araba Sevdası (1896, yeni b. Mustafa Nihat Özön tar. 1940, Fâzıl Yenisey tar. 1963); hikâyeleri: Muhsin Bey Yahut Şairliğin Hazin Bir Neticesi (1889), Şem-sa (1895); oyunları: Afife Anjelik (1870), Vuslat (Kavuşma) yahut Süreksiz Sevinç (1874), *Çok Bilen Çok Yanılır (1914, yeni b. Mustafa Nihat Özön tar. 1941. 1941, 1970) • Talim-i Edebiyat (edebiyat bilgileri, 1872, 1882), Takdir-i Elhan kitabı için Menemenlizade Tahir maddesine bakınız, Recaizade üzerine bir tanıtma ve seçme­ler kitabı Varlık Yaymları’nda (1954, haz. Şükrü Kurgan), bir yenisi de Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları’ndadır (1986, haz. Doç. Dr. İsmail Parlatır).