Süleyman Nazif Kimdir, Eserleri ve Edebi Kişiliği

Servetifünun şair ve yazarlarından, 1869-4 Ocak 1927, doğ. Diyarbakır, ölm. İstanbul

• Şair Faik Ali Ozansoy’un ağabeysi olan Süleyman Na­zif (bazı yazılarındaki adıyla: İbrahim Cehdi) özel öğrenim gördü, Arapça, Fars­ça ve Fransızca öğrendi. İstibdatla savaşmak için kaçtığı Paris’te sekiz ay kaldı (1897), dönüşünde Abdülhamid onu vilâyet mektupçusu sıfatıyla Bursa’da “ikame­te memur” etti (1897-1908). Meşmtiyetten sonra Basra (1909), Kastamonu (1910), Trabzon (1911), Musul (1913) ve Bağdat (1914) valiliklerinde bulundu, 1915’te görevinden ayrılıp İstanbul’a gelince artık devlet hizmetinde çalışmayarak hayatını yazarlıkla kazandı. Mondros Mütarekesi (30 Ekim 1918) üzerine İstanbul’un itilâf devletlerince işgalinin (23 Kasım 1918) ertesi günü Hadisat gazetesinde yayımla­dığı Kara Bir Gün makalesindeki pervasız eda ve Pierre Loti Günü’nde (23 Ocak 1920) söylediği bir hitabede işgal kuvvetlerine karşı kullandığı sert dil, Malta’ya sürülmesine sebep oldu. 20 ay kadar kaldığı Malta’dan dönüşünde yine gazetelerde çalıştı, zatürreeden öldü. Edirnekapı Mezarlığı’nda gömülü.

• Servetifünun toplu­luğuna katılmadan (1898) yazdığı ilk şiirinde (Gizli Figanlar) başta Namık Kemal, Tanzimat şairlerinin etkisi görülür. Bu tarihten sonra sanatını daha geniş ölçüde toplumun ve millî davaların emrinde kullanır. Nesirlerinde ahenk kaygısıyla bol bol yabancı kelime ve tamlamalardan faydalanır. Bu alanda makale, müsahabe, mensur şiir, mektup ve deneme türlerinde eserler verdi. İmparatorluğun acı günlerinde bir Namık Kemal heyecanıyla gizli figanların, içten acıların gür sesli sözcüsü oldu.

• Süleyman Nazif üzerine yazılmış eserlerden, İbrahim Alâettin’in monografisi (1933) ile Şükrü Kurgan’m tanıtma kitabı (1955) özellikle kayda değer.

• Eser­lerinin sayısı irili ufaklı, otuzu buluyor; bunlardan Gizli Figanlar (1908), Firak-ı Irak (Irak’tan Ayrılış, 1918) şiir kitabıdır. Batarya ile Ateş (1917) ve Malta Gece­leri (1924) şiir düzyazı karışımı, Çal Çoban Çal (1922) ve Tarihin Yılan Hikâyesi (1922) de makalelerden oluşur.

• İsmet Binark ve Nejat Sefercioğlu, Doğumunun 100. Yıldönümü Münasebetiyle Süleyman Nazif Bibliyografyası çıkardılar (1970). Yalvaç Ural’m hazırladığı ve Haslet Soyöz’ün çizdiği Süleyman Nazif (yergi, nükte ve fıkraları) 1983’te yayımlandı.