10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 54

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 54 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 54

Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları

esrümek: Sarhoş olmak, aklını kaybetmek, kendinden geçmek.
eyitmek: Söylemek.
ferişte: Melek.
hod: Ancak, asla, hiç; dahi, de.
kanda: Nerede, nereye.
kanı: Hani, nerede.
kendözi (kendüzü, kendü özü): Kendisi.
mâ hâzâ’l-başar (mâ hâzâ beşer): Bu, insan değildir
(Yusuf Suresi’nden).
öndin: Önce.
şule: Alev, yalım.
taâm: Yemek.
tan: Şaşmak, garip bulmak, ayıplamak.
teşvîş: (metinde) Düşünmeye dalmak.

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Mesnevi

Mesnevi, sözlük anlamı “ikişer ikişer, ikişerli” olan Arapça bir kelimedir. Edebiyatta her beyti kendi içinde kafiyeli olan, aruz vezninin kısa kalıpları ile yazılan divan edebiyatı nazım şeklidir. Mesnevilerin beyit sayısında sınırlama yoktur. Mesnevilerde her beytin kendi içinde kafiyelenmesi, anlamın beyit içinde tamamlanması mesnevinin kolay ve uzun yazılmasını sağlamıştır. Mesnevilerde genellikle aşk, kahramanlık konularıyla dinî-tasavvufi konular işlenmiştir. Mesneviler bir bakıma bugünkü hikâye ve romanın yerini tutmuştur. Divan edebiyatında aynı şaire ait beş mesnevinin bir araya getirilmesiyle oluşturulan eserlere hamse denir. Türk edebiyatında hamse sahibi ilk şair Ali Şir Nevai’dir.

Türk edebiyatında bilinen ilk mesnevi, Yusuf Has Hacip tarafından XI. yüzyılda kaleme alınan Kutadgu Bilig adlı eserdir. Mesnevi XV. yüzyıl ve sonrasında büyük bir gelişme göstermiş, mesnevilerin sayıları artmış ve konuları çeşitlenmiştir. Türk edebiyatında Yunus Emre’nin Risaletü’n-Nushiy- ye, Şeyyad Hamza’nın Yusuf ve Zeliha, Âşık Paşa’nın Garibname, Ahmedi’nin İskendername, Süleyman Çelebi’nin Vesiletü’n-Necat (Mevlid), Şeyhi’nin Harname, Fuzuli’nin Leyla ve Mecnun, Nabi’nin Hayriye, Hayrabad; Şeyh Galip’in Hüsn ü Aşk adlı eserleri tanınmış mesnevilerdendir. Mevlana’nın aslı Farsça olan Mesnevi-i Manevi adlı eseri de Türkçeye manzum ve mensur olarak defalarca çevrilmiş, açıklamaları yazılmış, sohbetleri ve dersleri yapılmış bir mesnevidir.

Yusuf ve Zeliha, Anadolu Selçuklu Dönemi’nin eseridir. Anadolu toprakları bu dönemde Moğolların istilası altındadır. Dirlik ve düzenin kalmadığı Anadolu’da kargaşa hâkimdir. Şeyyad Hamza, Anadolu’nun böyle bir döneminde gönüllerin sıkıntısını ve üzüntüsünü gideren bir hikâye olarak nitelendirilen Yusuf ve Zeliha adlı mesnevisini yazmıştır.
Yusuf ve Zeliha, konusu Kur’an-ı Kerim’deki Yusuf suresinden alınan bir mesnevidir. Kur’an-ı Ke- rim’de bu hikâye “kıssaların en güzeli” olarak isimlendirilmiştir. Mesnevi, Yusuf Peygamber’in hayatını hikâyeleştirerek anlatmıştır. Eserde aşk, kıskançlık, sevgi gibi duygularla devlet idaresi, devlet adamlığı gibi konular işlenmiştir. Eser, Eski Anadolu Türkçesinin özelliklerini taşıması ve bugün kullanılmayan bazı kelimelere yer vermesi bakımından da önemlidir.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Tema, bir metindeki temel duygu veya kavramdır; bilgisinden hareketle Yusuf ve Zeliha adlı metnin temasını bulunuz.

• Cevap: Yusuf ile Züleyha arasındaki aşk, mesnevi tarzında en çok işlenen konudur.

2. Konu, metinde duygu veya kavramların herhangi bir somut duruma bağlı olarak ele alındığı ana sorundur. Bu bilgiye göre metnin konusunu belirtiniz.

• Cevap: Âdem Peygamber, ruhlar âleminde Yusuf’un güzelliğini görüp ona hayran olur. Başka peygamberler de bu durumdadır. Ancak Allah, Yusuf’u Yakup’a ihsan eder ve Yusuf, Yakup’un on ikinci oğlu olarak dünyaya gelir.

3. Metnin tür özelliklerini belirleyiniz.

• Cevap: Mesnevi türünün özellikleri :

İkili, ikişer anlamlarına gelir.
İran edebiyatından bizim edebiyatımıza geçmiştir.
Beyit sayısı bakımından herhangi bir sınırlama yoktur ancak 30 beyiti aşmayacak şekilde de mesnevi yazılmıştır.
Herhangi bir konu sınırlaması bulunmamaktadır.
Her beyit kendi arasında kafiyelidir.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 54 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.