11. Sınıf Biyoloji Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 136

11. Sınıf Biyoloji Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 136 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

11. Sınıf Biyoloji Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 136

2. Ayşe’nin parmağına batan kıymık nedeniyle oluşan enfeksiyon ile vücutta meydana gelebilecek daha ciddi enfeksiyonlara karşı bağışıklık sisteminin tepkisi nasıldır? Karşılaştırarak açıklayınız.

• Cevap: Küçük bir yaralanma ya da enfeksiyon bölgesel yangıya yol açar ancak daha ciddi yaralanmalar ya da enfeksiyonlarda tüm vücut tepki verir. Küçük yaralanmalarda yaralanma bölgesine, bağ dokuya ait mast hücrelerinden salınan histamin çevredeki kan damarlarını genişletip bu damarların daha geçirgen olmasını sağlar. Yara bölgesine kan akışının hızlanması kızarıklığa ve deri ısısının yükselmesine neden olur. Kanla dolmuş kılcal damarlar yakın dokulara sıvı sızdırır ve buralarda şişmeye yol açar. Yaralı bölgede birikmiş fagositik hücreler ölü patojenler ve yaralı dokunun ölü hücreleri açısından zengin olan irin bölgede birikir. Ciddi enfeksiyonlarda ise kandaki akyuvar sayısı birkaç saatte, birkaç katına çıkabilir. Bundan bütün vücut etkilenir. Kandaki mikrop sayısının çok artması septik şoka dahi neden olabilir.

3. Vücut hücrelerinde mikroorganizmalar, fiziksel ya da kimyasal yaralanmalar sonucu oluşan hasar, vücut ısısının yükselmesine neden olur.

a) Bu durumda vücut ısısını yükselten sürecin nasıl geliştiğini açıklayınız.

• Cevap: Ateşin vücuda iki etkisi vardır. Birincisi; bağışıklık sistemini uyarmak, diğeri saldırgan mikroplarla savaşmaktır. Herhangi bir mikrop vücuda yerleştiğinde ilk olarak makrofaj (büyük yiyiciler) olarak adlandırılan hücreler mikropla savaşır ve mikropları yok etmeye başlar. Makrofajlar tarafından uyarılan bağışıklık sistemi de pirojen (ateş yapıcı) maddenin sentezlenmesine sebep olur ve vücut ısısı yükselmeye başlar.

b) Yüksek ateş her zaman tehlikeli midir? Gerekçeleriyle açıklayınız.

• Cevap: Çok yüksek ateş vücuttaki protein yapılara zarar verebileceği için zararlıdır ancak vücuda birçok faydası da vardır. Bunlar; akyuvar sayısını çoğaltma, antikor üretimini artırma, interferon salgısını artırma (virüslerin hücrelere saldırmasını önleme), mikropların üremesini yavaşlatma olarak sayılabilir.

4. Vücuda giren antijenleri yabancı olarak algılayan bağışıklık sistemi, onları yok etme ya da dışarı atma eğilimindedir. Bu nedenle doku ve organ nakli olan bazı bireyler ömür boyu ilaç kullanmak zorundadır. Bu yöntemin olası risklerinin neler olduğunu açıklayınız.

• Cevap: Doku ve organ nakillerinde alıcı bireyin yeni doku veya organı reddetmemesi için bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçları ömür boyu kullanması gerekir. Fakat bu durum bireyin enfeksiyon ve kanser riskini arttırmaktadır. Bu ilaçları kullanmadan kök hücre yöntemi ile doku ve organ reddini engellemeye yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.

5. Vücudun savunma sisteminde bir sorun olmadığı sürece geçirilen hafif dereceli enfeksiyonlar, bağışıklık sisteminin özellikle çocuklarda daha da güçlenmesini sağlar. Fazlasıyla steril şartlarda yetiştirilen çocuklarla hafif dereceli enfeksiyonlara maruz kalmış çocukların bağışıklık sistemleri aynı mıdır? Bu konudaki düşüncelerinizi karşılaştırarak açıklayınız.

• Cevap: Özellikle bebeklik ve çocukluk döneminde geçirilen hafif şiddetli enfeksiyonlar sağlıklı çalışan bir bağışıklık sistemi varsa mikrop ve toksinlerin tanınması, hafıza hücrelerinin ve antikorların oluşturulması açısından bağışıklık sistemini güçlendirici etkiye sahiptir. Bu tıpkı kasların çalıştırıldıkça güçlendirilmesine benzetilebilir. Bu nedenle çok steril ortamda yetiştirilen bebek ve çocuklar yaşamlarında fazla mikropla karşılaşmadıkları, vücutları alışık olmadığı, bağışıklık sistemleri gelişmediği için dış dünyayla ilk temaslarında örneğin kreşe ya da okula başladıklarında çok daha sık hastalanmaktadırlar.

6. Bağışıklık sistemi ile beyni işlevleri ve çalışma biçimi açısından karşılaştırarak açıklayınız.

• Cevap: Vücudumuzdaki işlevlerine bakıldığında beynin ve bağışıklık sisteminin öğrenme, hafızada saklayabilme ve gerektiği zaman kullanabilme yetilerine sahip oldukları görülür. İnsan sosyal bir varlıktır ve kişisel deneyimlerini saklayarak gerektiğinde kullanır. Bağışıklık sistemi de zararlı bir mikroorganizmayı yok edinceye kadar uğraşıp bu deneyimini unutmayıp saklar ve tekrar aynı mikroorganizmayla karşılaşınca bu bilgiyi kullanarak yeni bir yanıt üretebilir. Kısacası, bağışıklık sistemi de beyin de deneyimleri sonucu sakladıkları bilgiyi, tekrarlayan ve gerekli olan durumlarda kullanabilme özelliğine sahiptir.

7. İnsanlarda süt, yumurta, fıstık gibi besinlere; aşı, antibiyotik gibi ilaçlara; polenlere, toza, böceklere olmak üzere çok çeşitli alerji görülebilir.

a) Bu alerjilerin oluşma mekanizmaları ve belirtilerinde farklılıklar olabilir mi? Açıklayarak belirtiniz.

• Cevap: Alerjiyi başlatan mekanizmalar genellikle aynıdır. Fakat etkilenen organa göre farklı belirtiler gözlenebilir. Bu yüzden de alerjik hastalıklar etkilenen bölgeye ve ortaya çıkan belirtilere göre isimlendirilir. Alerjik rinit, astım, gıda alerjisi, atopik dermatit vb.

b) Alerjiler doğuştan mı getirilir yoksa aniden mi ortaya çıkar? Gerekçeleriyle açıklayınız.

• Cevap: Alerjiler genellikle genetik olarak yatkın kişilerde görülür. Normalde dış kaynaklı yabancı ama genel olarak zararsız proteinlere (alerjenlere) bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi sonunda ortaya çıkan reaksiyonlardır. Kişinin bağışıklık sisteminin bu proteinlere cevap verebilmesi için en az bir kez o protein veya molekül yapısı çok benzer bir başka proteinle daha önceden karşılaşması ve tanıması/hazırlık yapması gereklidir. Bu ilk karşılaşma sırasında alerjene karşı üretilen antikor daha sonra alerjenle tekrar karşılaşıldığında onunla reaksiyona girer ve abartılı bir bağışıklık sistemi cevabı oluşur.

11. Sınıf Meb Yayınları Biyoloji Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 136 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.