11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 132

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 132 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 132

2. Gül dikensiz olamaz yâr dahi engelsiz dizesinde geçen “gül dikensiz olmaz” kalıplaşmış söz öbeğinden hareketle yâre (sevgili) kavuşmanın nasıl gerçekleşebileceğini açıklayınız.

• Cevap: ‘ “Gül, dikensiz olmaz.” kalıplaşmış söz öbeğinin “İyi veya güzel olan her şeyin az çok sıkıntı veren bir yanı da bulunur.” anlamına geldiğini bilmekteyiz. Bu kalıplaşmış söz öbeğinden hareketle yâre (sevgiliye) de herhangi bir engelle karşılaşıp ona göğüs germeden ulaşılamayacağı anlatılmaktadır. Sevgiliye kavuşabilmek için bir zahmete katlanılması gerektiği, çok arzu edilen bir şeye ulaşmak için emek vermek, sıkıntılara sabretmek gerektiği anlamını çıkarırız.

3. Cihanda var nice ehl-i hüner ki düşkündür/Efendi arşa çıkınca el elden üstündür dizelerinde geçen “arşa çıkmak” söz öbeğinin anlamını dizelerdeki bağlamından hareketle tahmin edip söz öbeğini bir cümlede kullanınız.

• Cevap: Cihânda var nice ehl-i hüner ki düşkündür/Efendi arşa çıkınca el elden üstündür beytinin günümüz Türkçesine aktarılmış hâli: “(Bu) dünyada nice hüner bilen kişi var ki ihtiyaç sahibidir (parasız/düşkün). (Ey insanoğlu!) Arşa çıkınca el elden üstündür” şeklindedir. Şair bu beyitte hüner (beceri) sahibi kimselerin değerinin bilinmediğinden yakınmıştır. Bu değerli ve hüner sahibi kişilerin ancak arşa (göğe) çıkınca, yani ancak ölünce değerinin anlaşılacağını ifade etmiştir. Burada “arşa çıkmak” söz öbeği “ölmek, öteki âleme göçmek” anlamında kullanılmıştır. “Arşa çıkmak” söz öbeğini “Dedemin aziz ruhu arşa çıktığında evdekilerin çığlıkları köyün ötesinden bile duyuluyordu.” şeklinde cümle içinde de kullanılabilir.

4. Kişiye her işi a’lâ görünür/Kuzguna yavrusu Ankâ görünür dizelerinde geçen “Anka’ masallarda adı geçen ancak gerçekte var olmayan, Kafdağı’nda yaşadığı varsayılan ve cennet kuşu olarak bilinen devlet (talih) kuşudur. Kelimenin yüklendiği anlamı göz önünde bulundurarak birinci dizeyi yorumlayınız.

• Cevap: Kuzguna yavrusu Ankâ görünür dizesinde geçen “Ankâ” masallarda adı geçen ancak gerçekte var olmayan değerli bir kuş olup Kafdağı’nda yaşadığı varsayılan cennet kuşu olarak bilinen devlet (talih) kuşudur. Bu açıklamadan Ankâ kuşunun önemli bir kuş olduğu anlaşılır. Bu dizede de kuzgun için kendi yavrusu Ankâ gibi görünüyorsa her kişinin ortaya koyduğu ürün kendisi için değerlidir. Bu dizeden hareketle birinci dizeye bakacak olursak insanoğlunun kendi yaptığı iş, her zaman değerli ve çok önemlidir, anlamı çıkar.

5. Koyamam kargayı bülbül yerine/Çiçek açmış dikeni gül yerine dizelerinde geçen “yerine
koymak” söz öbeğinin bu beyitte taşıdığı anlamı metnin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahmininizi sözcüğün TDK Türkçe Sözlüklündeki anlamı ile karşılaştırınız.

• Cevap: Koyamam kargayı bülbül yerine/Çiçek açmış dikeni gül yerine beytinin günümüz Türkçesine aktarılmış hâli, “Kargayı bülbülün yerine koyamam, çiçek açmış dikeni (de) gülün yerine
  koyamam.” şeklindedir. Şair, bu beyitte gerçek ve değerli olanın yerine başka bir varlığın konumlanamayacağını söyler. Şair, gerçek varlığın yerini taklidinin asla tutmayacağını ve taklit
  edenin eğreti duracağını ifade etmektedir. Bu beyitte “yerine koymak” deyimi “gibi görmek, saymak” anlamına gelir. TDK Türkçe Sözlük’ünde de bu anlamı görebiliriz.

6. Okuduğunuz beyit örneklerinde de görüldüğü üzere şairler bazı şiirlerini geleceğe öğüt vermek, insanlara yol göstermek için yazmışlardır. Siz de gelecek nesillere yol göstermek adına içinde atasözüne yer vereceğiniz bir dörtlük yazınız.

• Cevap:

Akıl yaşta değil, baştadır başta.
Güç gençlikte ise tecrübe yaşta.
Sabır meyvesinin tadı bir başka.
Az tamah, çok zarar verir, demişler

11. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 132 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.