12. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 43

“12. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Fen Lisesi Sayfa 43 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

12. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 43

Kök hücre teknolojisi sayesinde omurilik yaralanmaları, kanser, sinir sistemi hastalıkları (Parkinson, Alzheimer) ve hasarları, diyabet, kalp hastalıkları, organ yetmezlikleri, kemik hastalıkları gibi günümüzde tedavisi olmayan veya sınırlı olan hastalıklarda kök hücrelerinin klinik uygulamalarıyla ilgili araştırmalar yapılmaktadır.

e) Gen Klonlama

20. yüzyılın ikinci yarısında gelişmeye başlayan gen teknolojileri; gıda, tarım, hayvancılık, madencilik, tıp, sağlık ve endüstri gibi alanlarda kullanılmaktadır. İstenilen gen plazmit veya virüs gibi bir vektör ile bakteri hücresi gibi alıcı bir hücreye aktarılır. Sonra da bu bakteri aracılığı ile pek çok kopyasının üretilmesine gen klonlama denir. Gen klonlaması ile üretilen, genetik yapısı birbirinin aynısı olan canlılara klon denir.

Genlerin klonlanmasında çoğunlukla bakterilerden yararlanılır. Çünkü bakteriler, hızlı çoğalır ve kolaylıkla izole edilebilir. Klonlamada bakteri sitoplazmasında bulunan ve hücre DNA’sından bağımsız olarak çoğalan, plazmit adı verilen halka şeklindeki küçük DNA parçaları kullanılır. Genetik mühendisliği çalışmalarında rekombinant DNA teknolojisi kullanılır. Bu teknolojide istenilen özelliği taşıyan gen, kesilerek farklı bir DNA molekülü ile birleştirilir. Oluşan yeni DNA’ya rekombinant DNA adı verilir. Rekombinant DNA’nın aktarıldığı canlılar, yeni genetik özellikler kazanır.

Bu tür canlılara transgenik canlı ya da genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) denir. Bakterilerin kullanıldığı gen klonlama işleminin basamakları şöyle sıralanabilir (Görsel 1.58):

1. İstenilen geni taşıyan DNA molekülü ile vektör olarak kullanılacak bakteri plazmiti saf olarak elde edilir.
2. Vektör olarak kullanılacak plazmit ve klonlanacak gen restriksiyon enzimleri ile kesilir.
3. Klonlanacak gende ve kesilen plazmitte oluşan yapışkan uçlar, DNA ligaz enzimi yardımı ile birleştirilerek rekombinant DNA molekülü elde edilir. Böylece klonlanacak gen, vektör olarak kullanılan plazmidin içine yerleşmiş olur.
4. Rekombinant DNA, bir bakteri hücresine aktarılır ve rekombinant bakteri hücresi oluşturulur.
5. Bakterilerin rekombinant DNA’larının çok sayıda kopyası oluşur.

ARAŞTIRINIZ

Rekombinant DNA teknolojisi sayesinde günümüzde hayati öneme sahip birçok ilaç ve aşı üretilmektedir. Siz de bu teknolojiden yararlanılarak üretilen bir aşı ya da ilacın klonlama aşamalarını araştırınız.

• Cevap:

Rekombinant DNA teknolojisi, farklı organizmalardan alınan genlerin birleştirilmesini ve yeniden yapılandırılmasını sağlayarak yeni genetik materyallerin üretilmesine olanak tanır. Bu teknoloji, birçok hayati öneme sahip aşı ve ilacın üretilmesinde kullanılır.

Örneğin, insan büyüme hormonu, rekombinant DNA teknolojisi kullanılarak üretilen bir ilaçtır. Bu ilaç, çocuklarda büyüme hormonu eksikliği olan kişilerde kullanılır. İlaç, önce insan büyüme hormonu geni klonlanır. Daha sonra, bu gen, bir bakteri hücresinde ekspresyon yapabilmesi için bir plazmide yerleştirilir. Bakteri hücresi, plazmid içindeki insan büyüme hormonu genini okuyarak, insana benzer bir büyüme hormonu üretir.

Benzer şekilde, hepatit B aşısı da rekombinant DNA teknolojisi kullanılarak üretilir. Aşı, bir virüs proteini olan hepatitis B antijeninin genetik kodunu içeren bir plazmid kullanılarak üretilir. Bu plazmid, bir maya hücresine transfer edilir ve maya hücresi, antijen proteinini üretir. Bu protein, aşı olarak kullanılabilir.

Rekombinant DNA teknolojisi sayesinde üretilen ilaç ve aşılar, insan sağlığı açısından büyük önem taşırlar. Klonlama aşamalarında kullanılan yöntemler, genetik materyalin transfer edildiği organizmanın türüne ve üretilen ilacın özelliğine göre değişebilir. Ancak genel olarak, klonlama aşamaları genetik materyalin çoğaltılması, manipüle edilmesi ve transfer edilmesi aşamalarını içerir.

12. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 43 Meb Yayınları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.