5. Sınıf Meb Yayınları Kültürel Özelliklerimiz

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Meb Yayınları 2. Ünite Ülkem, Kültürüm ve Tarihim Sayfa 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56 Kültürel Özelliklerimiz Etkinlik Soruları ve Cevapları

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Kültürel Özelliklerimiz

5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 50 Cevabı

Aşağıdaki haberi okuyarak haberin altında yer alan soruyu cevaplayınız.

Ankara Kızılcahamam’da çocuklar bayram namazı öncesi veya sonrasında bir araya gelir. Çocuklar kendi aralarında bir ebe belirler. Ebe eşliğindeki çocuklar, mahalledeki tüm evlerin kapılarını çalar ve hep bir ağızdan “Ebebiş ebebiş, vermeyen çürük diş.” tekerlemesini söyler. Ev sahipleri çocuklara “ebebiş” yani harçlık veya şekerleme verir.

1. Metinde anlatılan bayram kutlamasıyla sizin bayram kutlamalarınızın benzer ve farklı yönleri nelerdir?

• Cevap: Bizde de vardır bu bahşiş isteme. Ama biz ebebiş vs. gibi tekerleme söylemeyiz. Gideriz kapıyı çalarız. Şeker isteriz. Vermek isteyen de gönlünden ne koparsa bahşiş niyetine verir.

2. Siz dini bayramlarda neler yapıyorsunuz?

• Cevap: Önce evi temizliyoruz. Ardından en güzel elbiselerimizi giyiyoruz. Sonra da aile büyüklerimizle camiye gidip namaz kılıyoruz. Sonra ev halkıyla bayramlaşıyoruz.

Sizin yaşadığınız yerdeki gelenekler nelerdir?

• Cevap:

Mesela büyüklerin yanında ayak ayak üstüne atılmaz.

Komşuların düğünü için bütün komşular beraber çalışır.

Kız istemeye giderken tatlı ve çiçek alınır.

Asker uğurlaması için köy ortasında davulu zurnalı tören yapılır.

5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 51 Cevabı

Ülkemiz çok sayıda uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bu sayede zengin bir kültüre sahiptir. Ülkemizin el sanatları, mimarisi, giysileri, müzikleri, yemekleri yöreden yöreye benzerlikler ve farklılıklar gösterir. Şimdi ülkemizin çeşitli yerlerindeki kültürel özellikleri öğrenelim. Bu kültürel özelliklerin benzerlik ve farklılıklarını bulalım.

Geleneksel el sanatlarımızın başında halıcılık gelir. Orta Asya’dan Anadolu’ya taşıdığımız bu kültür ögemiz kuşaktan kuşağa binlerce yıldır tezgâhlarda dokunmaya devam ediyor. Bu gelenek ülkemizin pek çok yerinde benzer tekniklerle ancak farklı renk ve desenlerle sürdürülüyor. Dokunan halılar Milas, Gördes, Kula, Bünyan ve Isparta gibi dokunduğu yörenin ismiyle biliniyor. Halılara çok çeşitli motifler işleniyor. Karnı yarık, elibelinde, gonca gül, kartal, bulut gibi yüzlerce motif halının ilmeklerinde can buluyor. Her motifin anlamı farklı. Örneğin koçboynuzu motifi gücü, yiğitliği; üçgen motifi izdivacı; el motifi bereketi dile getiriyor. İki farklı yöremizdeki halıların özelliklerini dokuyanlarından öğrenelim.

Kocaeli’ye bağlı Hereke’de dokunan halılarımızın ünü yurt dışına yayılmıştır. Halılarımız, Fransa’dan Amerika’ya önemli yapıları süslemektedir. Hereke halısını diğer halılardan ayıran en önemli özellik, ipek olmasıdır. Dokunması büyük bir sabır ve özveri gerektirir. Boyutuna göre değişmekle birlikte dokunması bazen yıllar sürmektedir.

Dünya üzerindeki en eski halılardan biri olan Pazırık halısı Orta Asya’da bulunmuş bir Türk halısıdır (Görsel 2.35). Yaklaşık 2300 yaşındadır.

Muğla Milas’ta dokunan halılara canlı renklerini kök boya dediğimiz doğal boyalar verir. Halılarımızda yöreye özgü pek çok motif vardır. Bunlardan bazıları ala boncuk, köpek izi, karanfil, baklaçiçeği, hayat ağacı, testere gibi adlarla bilinir. Halılarımızda ana renk olarak kırmızı ve sarı kullanılır.

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır. 

5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 52 Cevabı

Aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız.

1. Yaşadığınız yerde hangi el sanatları yapılmaktadır? Bunlardan hangileri evinizde bulunmaktadır?

• Cevap: Yaşadığım yerde el sanatları yaygındır. Halı dokuma, çinicilik, hat sanatı ve de tezhip sanatı yapılmaktadır.

3. Yaşadığınız yerdeki el sanatlarından hangisi ya da hangileri ilginizi çekiyor? Neden?

• Cevap: En çok ilgili çinicilik çeker. Çünkü porselenler üzerine güzel yazı yazmak güzel boyalarla motifleri çizmek çok zahmetli ama bir o kadar da güzel bir uğraştır.

4. Yaşadığınız yerde yapılan el sanatları ülkemizin farklı yerlerinde de yapılıyor mu? Örnek veriniz.

• Cevap: Yapılıyor. Mesela İznik’in çinileri dünyaca meşhurdur. Bu çinileri bilmeyen yok gibidir.

5. El sanatlarının yapıldığı yöreye göre benzerlik ve farklılık göstermesinin sebepleri neler olabilir?

• Cevap: Çıkarılan malzeme, kullanılan malzeme, Kullanılan desenler, renkler, boyalar ve de en önemlisi yapan sanatçıların farklı karakterlere sahip olmaları gibi sebepleri sayabiliriz.

6. El sanatlarımızın yaşatılması ve tanıtılması için neler yapılmalıdır?

• Cevap: Broşürler hazırlanmalıdır, kısa filmler çekilmelidir, reklam filmleri yapılmalıdır, insanlar bilinçlendirilmeli ve özendirilmelidir.

5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 53 Cevabı

Halk oyunları kültürel değerlerimizden biridir. Oyunlar konularını doğadan, toplumsal olaylardan ve günlük yaşamdan alır. Mesela Urfa Kımıl oyunu, ekine zarar veren bir haşere yüzünden halkın yaşadığı sıkıntıyı dile getirir. Oyunlarda kullanılan giysiler oynandığı yörenin geleneksel kıyafetleridir. Birlikte oynanan halk oyunları kişiye kaynaşmayı, beraber hareket etmeyi, paylaşmayı öğretir. Zengin bir kültüre sahip ülkemizin hemen her yöresinde farklı halk oyunları oynanır. Düğün, nişan, asker uğurlama, sünnet ve millî bayram gibi merasimler halk oyunlarımızın sergilendiği başlıca yerlerdir. Ülkemizin farklı yörelerinde oynanan halk oyunlarını daha yakından tanıyalım.

Zeybek, tek kişinin ya da grubun oynadığı bir halk oyunudur. Grupla oynandığında oyuncular çember şeklinde dizilir. Kollar omuz hizasında, eller başla aynı hizada olacak şekilde iki yana açılır. Büyük adımlar ve ağır hareketlerle oynanır. Arada yere doğru eğilip bir dizin yere vurulması, bu oyunun belirgin hareketlerindendir.

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır. 

5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 54 Cevabı

Kendi yörenizde oynanan bir halk oyununu araştırarak aşağıdaki tabloyu doldurunuz.

Halk oyunun adı: Derino.

Oyunun özellikleri: Diyarbakır yöresine aittir. Altı oyuncudan sağ baştaki idareci durumdadır. Elinde bir çevre (mendil vardır. Oyuncular önce tek diziyle ve yanık bir hoyratla “Ağırlama” yı yürütür ve daha sonra şu türküyle oyuna geçerler.

Oyunda giyilen kıyafetler: Yöresel kıyafetler.

Oyunda kullanılan müzik aletleri: Davul zurna.

Önceki sayfada tanıtılan oyunlarla benzerlik ve farklılıklarını yazınız.

Benzerlikler: Giysiler, kullanılan müzik aletleri

Farklılıklar: Figürler, oyunun şekli, müziklerin ritimleri

Yaşadığınız yerde kutlanan bayram, festival, şenlik ve düğün gibi kültürel unsurlardan birini seçiniz. Seçtiğiniz kutlamayı tanıtan bir yazıyı defterinize yazınız. Yazınızda tanıttığınız kutlamanın insanların bir arada yaşamasındaki önemini de açıklayınız.

• Cevap:29 Ekim Cumhuriyet’in İlanı Bayramı. Mustafa Kemal’in bizlere armağan ettiği bu yüce bayram Ülkemizin kuruluşunun ve Cumhuriyet’in ilanının kutlandığı en büyük Milli Bayramlarımızdan biridir. Bu bayram günü bütün herkes en güzel elbiselerini giyinir ve de ellerinde bayraklarla fener alaylarına katılırlar.

Kültürümüze ait ögelerden insanları bir araya getiren üçünü seçiniz. Bunların insanların bir arada yaşamasındaki önemini defterinize yazınız.

• Cevap: Dil, Din, Bayrak. Bu üç öge milleti bir arada tutan değerlerimizin başında gelir. Dil sayesinde ortak duygulara din sayesinde ortak imana bayrak sayesinde ise ortak bir toprağa bir vatana bağlı oluruz. Toplumu bir çimento gibi bir arada tutan bu üç ögeden biri bile olmasa hepimiz için sonun başlangıcı gelmiş olur.

5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 55 Cevabı

Aşağıda farklı yörelere ait tarihi evleri inceleyerek kendi yaşadığınız yerdeki tarihi evlerle karşılaştırınız. Benzerlik ve farklılıklarını bularak aşağıya yazınız.

Benzerlikler: Pencerelerin büyük olması, Çok güzel olmaları, yapımlarında kullanılan bazı malzemeler

Farklılıklar: Dış görünüşleri, kullanılan malzemeler, ne için yapıldıkları

5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 56 Cevabı

Ülkemizde seçeceğiniz bir ilin ve kendi yaşadığınız ilin kültürel ögelerini araştırınız. Bulduğunuz kültürel ögelerin isimlerini aşağıya yazınız. Benzer olanların isimlerinin altını kırmızı kalemle işaretleyiniz.

YAŞADIĞIMIZ YER VE SEÇTİĞİMİZ İL HATAY

Yemekler: İçli köfte, dolma, şiş kebap

El sanatları: Çinicilik, ebru sanatı

Geleneksel giysiler: Mintan, Yelek

Halk oyunları: Deliloy

Türküler: Altın Tasta Gül Kuruttum, Şu Karşıki Dağda Kar Var Duman Yok.

Tarihi yapılar: Cami, müze, kale.

Festival ve şenlikler: Yaz festivalleri, düşmandan kurtuluş şenlikleri

Yaşadığınız yörenin kültürel özelliklerini tanıtan broşür hazırlayınız.

• Cevap: Bu broşürü yaşadığını yörenin önemli özelliklerini birleştirerek tasarlamanız gerekmektedir.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56 Cevabı Meb Yayınları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.