10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 115
“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 115 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 115
Dil Bilgisi
1.
Bahçenizde nar ağacı
Kimi tatlı kimi acı
Gönüldeki derd ilacı
Ya bulunur ya bulunmaz
Deryalarda olur bahri
Doldur da ver içem zehri
Sunam gurbet elin kahrı
Ya çekilir ya çekilmez
a. Bu dörtlüklerdeki isim tamlamalarını bulunuz.
- Cevap:
Bu dörtlükteki isim tamlamaları şunlardır:
- Nar ağacı
- Derd ilacı
- Elin kahrı
b. Bulduğunuz isim tamlamalarının türlerini belirleyiniz.
- Cevap:
Bulduğum isim tamlamalarının türleri şunlardır:
- Nar ağacı: Belirtisiz isim tamlaması
- Derd ilacı: Belirtisiz isim tamlaması
- Elin kahrı: Belirtili isim tamlaması
c. Bu isim tamlamalarının metindeki işlevlerini belirleyiniz.
- Cevap: Bu isim tamlamaları iki ismin bir araya gelerek birbirlerinin anlamını tamamlamasıyla oluşmuştur. “Derd ilacı” ve “gurbet elin kahrı” cümlede sözde özne durumundadır.
2. Aşağıdaki parçada noktalama işaretlerinin kullanım amaçlarını belirleyiniz.
İslamiyet’in kabulünden önce Türklerde “baksı, kam, ozan, şaman” gibi adlar verilen kişiler tarafından “kopuz” denen bir çalgı eşliğinde şiirler söylenirdi. Arı bir dil, hece ölçüsü ve dörtlük nazım birimi ile söylenen bu şiirler, Türklerin İslamiyet’in kabulünden önceki yaşayış ve kültürlerini yansıtmaktadır. Bu şiirlerde doğa, aşk, yiğitlik ve ölüm en çok işlenen temalardır. Koşuk, sagu, destan ve sav (atasözü) bu dönemde görülen türlerdir.
- Cevap:
Noktalama işaretlerinin kullanım amaçları kısaca şöyledir:
- İslamiyet’in: Kesme işareti özel ada gelen tamlayan ekini ayırmak için kullanılmış.
- “baksı, kam, ozan, şaman”: Tırnak işareti vurgulanmak istenen sözcükler için, virgül eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılmış.
- “kopuz”: Tırnak işareti vurgulanmak istenen sözcük için kullanılmış.
- söylenirdi. : Nokta, tamamlanmış cümlenin sonunda kullanılmış.
- Arı bir dil, : Virgül eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılmış.
- bu şiirler, : Virgül yüklemden uzak düşmüş özneyi belirtmek için kullanılmış.
- yansıtmaktadır. : Nokta, tamamlanmış cümlenin sonunda kullanılmış.
- doğa, aşk, yiğitlik: Virgül eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılmış.
- temalardır. : Nokta, tamamlanmış cümlenin sonunda kullanılmış.
- Koşuk, sagu, destan: Virgül eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılmış.
- sav (atasözü): Yay ayraç sözcüğün eş anlamlısını vermek için kullanılmış.
- türlerdir. : Nokta, tamamlanmış cümlenin sonunda kullanılmış.
3. Aşağıdaki tabloda verilen cümlelerde altı çizili kelimeleri inceleyiniz. Bu kelimelerin yazımlarıyla ilgili kuralları belirleyerek tabloda belirtilen yerlere yazınız.
- Cevap:
• Koşuk örnekleri Kâşgarlı Mahmud’un Dîvânu Lugâti’t-Türk adlı eserinde görülmektedir. (Özel ada gelen tamlayan eki kesme işaretiyle ayrılır.)
• Bu eserde Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir. (Deyimler ayrı yazılır.)
• Kâşgarlı Mahmud, XI. yüzyılda yaşamış bir Türk dilcisidir. (Asır anlamındaki yüzyıl bitişik yazılır.)
• Nefeslerde genellikle tasavvufi dünya görüşündeki vahdetivücut ilkesi, tarikat kuralları konu edilir. (Arapça-Farsça tamlama biçimindeki sözcükler bitişik yazılır.)
• Sevgi, aşk, ayrılık, özlem başta olmak üzere pek çok tema mânilerde işlenmiştir. (Anlam karışıklığını önlemek için uzun okunan a ünlüsü üzerine düzeltme işareti konur.)
• Karşılıklı mânilerde mâninin kimin ağzından söylendiği belirtilebilir. (Kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır.)
• Şiirin nazım biçimini ve nazım türünü tespit ediniz. (Birleşme sırasında herhangi bir ses türemesi veya düşmesi olmayan yardımcı fiille kurulan birleşik fiiller bitişik yazılır.)
• Nedîm’in divan şiirine getirdiği yenilikler, Lâle Devri’nin Osmanlı edebiyat ve sanatında bir neoklasisizm olarak gücünü hissettirmesine yol açtı. (Birleşme sırasında ses türemesi veya düşmesi olan yardımcı fiille kurulan birleşik fiiller bitişik yazılır.)
➜ ÇÖZÜMLÜ CEVAP KAĞIDI
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 115 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
