9. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 99
“9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Fen Lisesi Sayfa 99 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
9. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 99
Osmoz
Osmoz olayı, arasında yan geçirgen zar bulunan iki ortam veya iki hücre arasındaki suyun hareketini ifade eder. Seçici geçirgen zar, suda çözünen büyük moleküllerin geçişine izin vermezken suyun geçişine izin verir. Bu durumda su, çok yoğun olduğu yerden az yoğun olduğu yere doğru geçer.
Osmoz olayını gözlemlemek için şöyle bir deney düzeneği oluşturulabilir: Cam bir beher, bağırsak gibi seçici geçirgen bir zarla iki bölmeye ayrılır. Bölmelerden birine saf su diğerine de yoğun sükroz (çay şekeri) çözeltisi konulur (Görsel 2.41). Sükroz seçici geçirgen zardan geçemeyecek kadar büyük moleküllere sahiptir. Ancak su molekülleri zardan kolayca geçebilir. Bu nedenle saf suyun bulunduğu bölmeden su miktarının daha az olduğu, sükroz çözeltisinin bulunduğu bölmeye doğru osmozla su geçişi olur. Sonuçta bu bölmedeki su seviyesinin yükseldiği görülür. Bu deney aynı zamanda osmoz olayının cansız bir ortamda da meydana gelebileceğini gösterir.
Görsel 2.41: Suyun yarı geçirgen zardan geçişi
Hücreye Göre Çözelti Çeşitleri: Hücrelerin çoğu yaklaşık %75 oranında suya sahiptir. Bu nedenle si- toplazma, belli yoğunluğa sahip bir çözelti olarak düşünülebilir. Osmoz olayında yoğunluğu düşük ortamdan yüksek olan ortama doğru, net su geçişini durdurmak için zara uygulanan su basıncına osmotik basınç denir. Çözünen madde miktarı arttıkça osmotik basınç da artar. Osmoz normal koşullarda yoğunluğun yüksek olduğu ortama doğru gerçekleşir.
Sitoplazmaya göre daha yoğun olan (çözünen madde miktarı daha fazla olan) çözeltilere hipertonik çözelti denir. Hipertonik çözelti içine konulan bir hücre su kaybeder. Çünkü ortamın osmotik basıncı daha yüksektir ve suyun hareket yönü hücreden ortama doğrudur. Bir hücrenin bu şekilde su kaybetmesi olayına plazmoliz adı verilir.
Sitoplazmaya göre daha az yoğun olan (çözünen madde miktarı daha az olan) çözeltiler ise hipotonik çözelti olarak adlandırılır. Hücre, hipotonik bir çözeltiye konursa dış ortamdan su alacağı için hücre hacmi artar bu olaya deplazmoliz denir. Hipotonik ortamda fazla kalan hücrenin sitoplazması zara bir basınç uygular. Bu basınca turgor basıncı denir. Turgor basıncının fazla olduğu hayvan hücreleri çeperleri olmadığı için patlayabilir. Bu olaya hemoliz denir.
Hücre öz suyu ile aynı yoğunluğa sahip çözeltiler ise izotonik çözelti olarak bilinir. İzotonik çözelti içine konulan bir hücrenin hacminde değişiklik olmaz. Çünkü hücre ve ortam arasında osmoz olayı ile birim zamanda yer değiştiren su molekülü sayısı eşittir. Örneğin göz ve burun damlalarının izotonik olması, tedavi sırasında bu organlardaki hücrelerin plazmoliz veya turgor olmasını engeller (Görsel 2.42).
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
9. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 99 Meb Yayınları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
