9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Sayfa 46 (MESEM)

“9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Sayfa 46 Meb Yayınları (MESEM)” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Sayfa 46 (MESEM)

Merkezleri Ötüken olan Kök Türkler, Türk adını resmî devlet adı olarak kullanan ilk Türk devletidir. Bumin Kağan önderliğinde Avarları yenerek bağımsızlıklarını ilan eden Kök Türkler, en parlak dönemini Mukan Kağan zamanında yaşamıştır. Mukan Kağan, Kore’den Karadeniz’e kadar bütün Türk boylarını, kuzeyde Kırgız Türklerini ve yabancı kavimleri hâkimiyeti altına almıştır. Onun zamanında Kök Türkler Akhun Devleti’ne son vererek (557) İpek Yolu’nun kontrolünü tamamen ele geçirmiş ve dünyanın en güçlü devletlerinden biri olmuştur. Taht kavgaları ve iç karışıklıklarla zayıflayan Kök Türkler, 582 yılında Doğu ve Batı Kök Türk Devleti olmak üzere ikiye ayrılmıştır. 630 yılında Doğu Kök Türk Devleti’ne, 659 yılında ise Batı Kök Türk Devleti’ne Çin tarafından son verilmiştir.

Kök Türk Devleti’nin yıkılmasından sonra Türkler elli bir yıl boyunca Çin hâkimiyetinde kalmıştır. Uzun mücadeleler sonunda Kutluk’un başlattığı isyan başarıya ulaşmış ve 682 yılında II. Kök Türk Devleti kurulmuştur. Türkleri Çin esaretinden kurtarıp yeniden devletlerine kavuşturmasından dolayı Kutluk Kağan’a “devleti derleyen, toparlayan” anlamına gelen “İlteriş” unvanı verilmiştir.

Kutluk Kağan’dan sonra kardeşi Kapkan Kağan tahta geçmiştir. Kapkan Kağan zamanında Çin baskı altında tutulmaya devam edilmiş, bütün Türkler tek çatı altında toplanarak siyasi birlik sağlanmıştır. Devlet en parlak dönemini Bilge Kağan zamanında yaşamıştır. Bu dönemde Tonyukuk vezirlik görevini üstlenirken Bilge Kağan’ın kardeşi Kül Tigin (Görsel 3.3) ordu komutanlığı yapmıştır.

Bilge Kağan’dan sonra iç karışıklıklar yaşamaya başlayan II. Kök Türk Devleti; öasmil, Korluk ve Uygurların baskıları sonucu yıkılmıştır Türk dili, tarihi ve kültürü açısından büyük önem taşıyan B Orhun Yazıtlare (Kök Türk Kitabeleri), IS. Kök Türk Dev-leti’ne aittir. Bilge Kağan, Kül Tigin ve Vezir Tonyukuk adına dikilmiş olan bu eserler Kök Türk alfabesi ile yazılmıştır.

Uygur Devleti (744-840)
Kök Türk hâkimiyetinde yaşayan Uygurlar, 744 yılında Kutluk Bilge Kül Kağan önderliğinde bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. İlk başkentleri Ötüken’dir. Devletin merkezi Orhun Irmağı kıyısındaki Karabalasagun’dur (Ordubalık). Beşbalık, Ordubalık, Turfan gibi şehirler inşa eden Uygurlar yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir. Uygurlar yüksek bir medeniyet seviyesine ulaşmışlardır. Kendilerine ait Uygur alfabesini kullanmışlar, saray ve tapınak gibi mimari eserler meydana getirmişlerdir. Minyatür, ciltçilik, fresk, tezhip gibi sanatlarda ileri gitmişlerdir. Kâğıt ve matbaayı da kullanan Uygurlar Çin’in etkisinde kalarak Mani dinini benimsemişlerdir. Et yemeyi ve savaşmayı yasaklayan bu dinle beraber Uygurlar, zamanla savaşçı özelliklerini yitirmişler ve 840 yılında Kırgız akınları sonucu yıkılmışlardır. Uygurların bir kısmı günümüzde Çin’e bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde (Doğu Türkistan) yaşamaktadır.

Uygur Türklerinin günümüzdeki durumu ile ilgili neler biliyorsunuz?

• Cevap: Sincan’daki Uygurların yaklaşık %80’inin hâlen Tarım Havzası’nda yaşadığı tahmin edilmektedir. Sincan Uygurlarının geri kalan kısmının çoğu ise tarihî Çungarya bölgesinde bulunan ve günümüz Sincan Uygur ÖB’nin başkenti olan Urumçi şehrinde yaşamaktadır.

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 46 (MESEM) ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.