De Bağlacı Yazılışı, Yazımı, Örnekler, Kuralları, Kullanıldığı Yerler, Özellikleri, Kısaca
“DE” BAĞLACININ YAZIMI
De Bağlacının Yazılışı, Yazımı, Örnekler, Kuralları, Kullanıldığı Yerler, Özellikleri, Kısaca
Bağlaç olan “da/de” cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz, her zaman ayrı yazılır.
Buna karşın hâl eki olan “-da/-de” ek olduğu için sözcüğe bitişik yazılır, cümleden çıkarıldığında anlam bozulur.
********************
Roman da öykü de uzun hikâyelerin anlatıldığı türler değildir artık.
Bu cümlede “de” çıkarıldığında anlam bozulmadığı için, bağlaçtır ve ayrı yazılır.
Romanda, öyküde uzun hikâyeler söz konusu değildir artık.
Bu cümlede “de” nin kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol açar. 0 hâlde “de” ektir ve sözcüğe bitişik yazılır.
Hâl eki olan ” da/-de/-ta/-te” ye karşın, bağlaç olan
“da/de”nin “ta/ te” şekli yoktur.
Kitap da çok renkliymiş. (Doğru)
Kitap ta çok renkliymiş. (Yanlış)
Kitapta güzel bir söz vardı. (Doğru)
Kitapda güzel bir söz vardı. (Yanlış)
********************
SORU
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de’nin yazımında bir yanlışlık yapılmıştır?
A) O akşam tiyatroda onlara rastlamaz mıyım?
B) O kalabalıkta birçok kişi birbirini kaybetti.
C) Anlatacaklarını oturarak ta gezerek te anlatabilirsin.
D) Yunus da Batı’nın kimi düşünürleri gibi bir hümanistti.
E) Ağlamak da gülmek de insana özgüdür, diyordu.
CEVAP
A ve B seçeneklerinde “de”nin çıkarılması anlatımı bozmaktadır. Dolayısıyla “de”nin ek hâlinde olduğunu ve ek olduğu için de bitişik yazılması gerektiğini söyleyebiliriz. Bununla birlikte C, D ve E seçeneklerine “de”nin çıkarılması cümlenin anlamında bir değişme yaratmamaktadır. Bunun için bu seçeneklerdeki “de’lerin bağlaç (sözcük) olduğunu bu nedenle de diğer sözcükler gibi ayrı yazılması gerektiğini söyleyebiliriz. Ancak bağlaç olan “de” nin “ta, te” şekli yoktur. Dolayısıyla C seçeneğinde kullanılan “te” yerine “de” yazılmalıydı. Doğru seçenek C’dir.
Buna karşın hâl eki olan “-da/-de” ek olduğu için sözcüğe bitişik yazılır, cümleden çıkarıldığında anlam bozulur.
********************
Aşağıda boş bırakılan parantezlere, cümlelerdeki “de”nin yazımı doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
Ben de bir resmin var. ( )
Bende bir resmin var. ( )
Sabah ta eser bu rüzgâr. ( )
Sınıf da çok kalabalıktı. ( )
Sınıfta çok kalabalıktı. ( )
İçim de bulanıyor şimdi. ( )
İçimde bir garip sızı var. ( )
İçim de sevgisi kalmadı artık. ( )
Bu zaman da böyle ilkellik olmaz! ( )
Saçların da kardan ipler var sanki. ( )
Saçların da rüzgârdan savrulur şimdi. ( )
Aklım da kalmadı o şiirin tüm dizeleri. ( )
Aklımda kalmadı o şiirin dizeleri. ( )
Saat te geç oldu. ( )
Saat de geç oldu. ( )
Saatte bir yanlışlık yok. ( )
Saat te bir yanlışlık yok. ( )
Sözün de herkesi yaralamıştı. ( )
Sözün de kırıcı bir ifade yoktu. ( )
Meyveler ağaçta çürümüştü. ( )
Ağaç da çiçek açabilen bir türdür. ( )
Ağaç ta çiçekler açmaya başlamıştı. ( )
Ağaçta çiçekler açmaya başlamıştı. ( )
Sınıf ta bekliyorum. ( )
Sınıf da bekliyorum. ( )
Sınıfta bekliyorum. ( )
Sokak ta yapayalnız oturuyordu. ( )
Sokakta yapayalnız oturuyordu. ( )
Sokak da yapayalnız oturuyordu. ( )
Koltuk ta yepyeniydi. ( )
Koltuk da yepyeniydi. ( )
Buna karşın hâl eki olan “-da/-de” ek olduğu için sözcüğe bitişik yazılır, cümleden çıkarıldığında anlam bozulur.
