Kazan Kaldırmak Deyiminin Çıkış Hikayesi
Kazan Kaldırmak Deyiminin Çıkış Hikayesi
Günümüz çocuklarından pek çoğu kazan görmemiş olabilir. Çünkü; kazan devri kapanmak üzere. Eskiden evlerde şofbenler, kombiler yoktu. İnsanlar sıcak su için bahçede ateş yakarlardı. Bu suları banyo, çamaşır için kullanırlardı.
Su kazanları ince, buğday kaynatma kazanları ise daha kalın olurdu. Bir de Nasreddin Hoca’nın doğuran, hasta olan ve ölen kazanı var. (Hasta oluyor muydu?) Konu dağıldı sanırım. Kazanı bir kenara asın. Gelin hep birlikte laf Salatası yapalım.
Kazan Kaldırmak Deyiminin Anlamı
Baş kaldırmak, karşı gelmek, isyan etmek anlamlarında kullanılır. Yöneten kişiye karşı, birlik olup ayaklanmak anlamında kullanılan bir deyimdir.
Örnek Cümleler:
- İşçiler, patrona kazan kaldırmışlar.
- Yeniçeriler yine kazan kaldırmışlar.
- Futbolcular hep beraber hakeme kazan kaldırmışlar.
Kazan Kaldırmak Deyiminin Hikayesi
’Ocak’ ve ’kazan’ Türkmen inancına göre kutsaldır. Bir rivayete göre; yeniçeri ocağının kazanı Hacı Bektaş-ı Veli tarafından okunmuş ve kutsanmıştır.
Yeniçeri ocağındaki kazanda sürekli yemek pişer, gelen her misafire (suçlu bile olsa) ikram edilirdi. Bu yüzden, yeniçeri ocağında ateş hiç Sönmezdi. 0 dönemlerde yeni çeri ocağının kazanı kutsal sayılıyordu. Bir olay ya da ayaklanma çıktığında, bu kazan isyanın olduğu yere kadar götürülüyordu. Yeniçerilerin kazan kaldırdığını görenler; bir olay ya da isyanın olduğunu bilirlerdi.
“İsyan var! Yeniçeriler kazan kaldırmış.” derlerdi. Tarihte bu olay “kazan kaldırmak” olarak adlandırılmıştır.
