Yardımcı Fiille Yapılan Birleşik Fiiller Nedir Kısaca Konu Anlatımı Örnekler Test

Yardımcı Fiille Yapılan Birleşik Fiiller Nedir Kısaca Konu Anlatımı Örnekler Test

Yardımcı Fiille Yapılan Birleşik Fiiller

“Etmek, eylemek, olmak, kılmak” gibi yardımcı fiillerin, adlarla veya fiilimsilerle oluşturduğu birleşik fiillerdir.

Yardımcı Fiille Yapılan Birleşik Fiillere Örnek:

Buna da bir çare buluruz, dert etme sen.

Bana uzun uzun hayallerinden söz etti.

Son söylediği şarkıyla herkes mest oldu.

Kaybettim bana verdiğin anahtarı.

Kim ister ki hapsolmayı yıllar boyunca.

NOT

Kimi zaman yardımcı fiille isim arasında başka bir sözcük bulunabilir.

Hiç olmazsa bir telefon da edemedi mi?

Bu yılın satışından zarar mı ettin sanki ?

Üzüntüden sıkılmış değil hasta bile olmuş.

NOT

“Etmek, eylemek, olmak, kılmak” yardımcı fiilleri, kendi anlamlarında kullanılan fiiller de olabilir.

Günlerce uğraştığım bu resim işte şimdi oldu!

Karpuzlar olmuş mudur acaba?

TAKTİK

Bir fiilin, yardımcı fiil mi yoksa kendi anlamında kullanılan bir fiil mi olduğunu anlamak için, fiilin kendinden önceki ; sözcükle bir söz öbeği oluşturup oluşturmadığına bakılır.Kendinden önceki isim soylu sözcüğün veya fiilimsinin ; anlamını bütünleyerek öbek oluşturan fiiller yardımcı fiildir.

“Hata etti, yardım etti, söz etti.” ifadelerinde anlamlı ı bir söz öbeği söz konusu olduğu için bunlarda kullanılan fiiller yardımcı fiildir. Buna karşın Ben sana ne ettim? cümlesinde ise “ne etmek” diye bir söz öbeği söz konusu değildir. 0 hâlde bu cümledeki “etmek” fiili yardımcı fiil değildir.

Aynı şekilde “tuzla buz olmak, söz etmek, zorunlu kılmak, iddia etmek…” gibi ifadelerde anlamlı soz grupları söz konusu olduğundan, bu örneklerde kullanılan fiiller, yardımcı fiildir.

NOT

Yardımcı fiille yapılan birleşik fiiller, fiilimsiyle de kurulabilir.

Sana bir söz diyecek oldum, dilim tutuldu.

Gözlerim yolda beklerim; ama sen gelmez oldun.

Çocuk gün geçtikçe sorumsuz davranır oldu.

Ağlayacağı tuttu bebeğin gecenin bu vaktinde.

SORU

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “olmak” fiili yardımcı fiil işlevinde değildir?

A) Sen adam olmazsın.

B) Seni tanımaz olur muyum hiç?

C) Baksana ne güzel olmuş üzümler!

D) Bir şey diyecek oldum, diyemedim.

E) Size yardımcı olmayı çok isterdim.

CEVAP

“Olmak” fiili fiilimsilerle veya isimlerle öbekleşmişse yardımcı fiil görevindedir. Buna göre A’da “adam olmak”, B’de “tanımaz olmak” D’de “diyecek olmak”, E’de “yardımcı olmak” şeklinde öbekleşen “olmak” sözcüğü, yardımcı fiil görevindedir. Ancak C’de “olmak” sözcüğü tek başına bir yargı taşıdığı için yardımcı fiil değildir. Doğru seçenek C’dir.