5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Sayfa 83-84-85-86-87-88

5. Sınıf E Kare Yayıncılık Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 83-84-85-86-87-88 Cevapları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Sayfa 83-84-85-86-87-88

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 83

Konu: Afetler ve Çevre Sorunları

Anahtar Sözcükler: Afet, çevre sorunu

Başlarken

İnsanlar, afetlerin bir kısmının oluşumuna doğrudan veya dolaylı etki ederken bir kısmının oluşumuna da etki edemez.

Bu açıklamaya göre insanların etkisiyle oluşabilecek afetlere (1), oluşmayacak afetlere (2) rakamını yazınız.

• Cevap:

➢ Çığ (2)
➢ Sel (2)
➢ Heyelan (1)
➢ Yangın (1)
➢ Deprem (2)
➢ Volkanik patlama (2)

Ülkemizde ve dünyanın pek çok yerinde sürekli doğal afetler meydana geliyor. Bu afetleri önleyebilmek veya etkilerini en aza indirebilmek için yeni yöntemler geliştiriliyor. Buna rağmen afetlerin yıkıcı etkisi çok fazla olabiliyor. Peki, bu doğal afetlerin oluş sebepleri nelerdir? Niçin bazı doğal afetler sürekli aynı yerlerde oluyor da başka yerlerde olmuyor?

• Cevap: Çünkü doğal afetler ancak o doğa olaylarının görülebileceği coğrafyalarda görülebiliyor ya da o coğrafyalarda önlem alınmadığı için her defasında büyük kayıplar veriliyor. Mesela Japonya’da hep depremler oluyor. Önlem alınsa da doğaya müdahale edilemediği için yine yeniden depremler olabiliyor.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 84

Doğal afetlerin oluş sebeplerini öğrenmek kendimizi ve doğayı korumamızı kolaylaştırır.

Yangınlar genellikle sıcak ve kuru havadan dolayı veya yıldırım düşmesi gibi doğal sebepler sonucunda meydana gelir (Görsel: 3.33). Güçlü rüzgârlarla yayılarak kontrol altına alınamayacak hâle dönüşebilir. Emniyet şeritlerinin oluşturulması ve insanların daha dikkatli olmasıyla yangınların oluşması veya yayılması engellenebilir. Orman yangınları, ormanlık alanların daralmasına ve küresel ısınmaya neden olur. Ülkemizde her yıl yaklaşık 2 binin üzerinde yangın olmakta ve 10 bin hektarlık alan zarar görmektedir. Yangınlar en çok Akdeniz ve Ege Denizi’ne kıyısı olan şehirlerimizde görülmektedir.

Çığ, kar yığınının dik bir dağ yamacından aşağıya do kayması sonucu oluşur. Çığın oluşmasında havanın ısınmasıyla birlikte dağlardaki karın erimesi de etkili olabilir. Yüksek ses kayakçılar sebebiyle oluşan çığlar da vardır. Çığ, ülkemizin en çok kuzey ve doğusun- 3.34
da görülür.

Doğal afetlerin oluşmasını engellemek için neler yapabilirsiniz?

• Cevap: Deprem sırasında güvenli bir yer bulunup diz üstü çökülmeli, baş ve ense korunacak şekilde kapanılmalıdır. Düşmemek için sabit bir yere tutunulmalıdır. Merdivenlere gidilmemeli, balkona çıkılmamalı, asansör kullanılmamalıdır.  tehlikesi olan yerlere yerleşim birimi kurmamak, erken uyarı sistemleri oluşturmak, insanları bu konuda bilinçlendirmek bu tür afetlerin neden olduğu zararları azaltacak faktörlerdir. Kasırga ve fırtınalar önlenemeyen afetlerdendir. Erken uyarı sistemleri ve insanlara korunacakları alanlar oluşturmak, halkı bu konularda bilinçlendirmek, bu afetlerin daha çok can ve mal kaybına neden olmasını önleyecek çalışmalardır.  Aktif volkanlara yakın yerlere yerleşim birimi kurulmamalı, bu tür alanlara erken uyarı sistemleri kurulmalıdır.

Heyelandan korunmak için hangi tedbirlerin alınması gerekir? Neden?

• Cevap: Heyelan olaylarından bazılarının meydana gelmesinde insanlar doğrudan etkilidir. Eğimli yamaçlardan malzeme çıkarmak ve bu tür yerlere yol yapmak doğal dengeyi bozduğundan heyelan oluşmasına neden olabilmektedir. Heyelan bölgelerine yerleşim birimi kurulması da can ve mal kaybını artıran etkinliklerdir. İnsanların bu etkinliklerinin önüne geçilmesi heyelan sonucu meydana gelebilecek can ve mal kaybını azaltacaktır. Yamaçlarda beton duvarlar yapmak, ana kayaya inecek derinlikte beton veya çelik kazıklarla yamacı güçlendirmek heyelanı önlemeye yönelik çalışmalardır.

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 85

İnsanoğlunun doğayla ilişkisi afetlerle sınırlı değildir. Daha iyi şartlarda yaşayabilmek, gelir elde edebilmek için veya başka sebeplerle doğaya sürekli müdahalede bulunur. Bu da çok farklı çevre sorunlarına ve büyük yıkımlara neden olabilir. Her şeye rağmen doğayla uyum içerisinde yaşamayı öğrenmeliyiz. Doğal varlıkları, doğru ve temiz bir şekilde kullanarak gelecek nesillere aktarmalıyız.

Aşağıdaki tabloları inceleyiniz. Alınan tedbirlere başka hangi maddeleri ekleyebileceğinizi belirtiniz.

HAVA KİRLİLİĞİ

HAVA KİRLİLİĞİ KAYNAKLARI

• Evsel ısınma
• İmalat sanayi işletmeleri
• Sanayi işletmeleri
• Termik santraller
• Kara yolu trafiği

ALINAN TEDBİRLER

• Kaliteli katı/sıvı yakıt kullanımı
• Doğal gaz kullanımı
• Bilinçlendirme ve bilgilendirme çalışmaları
• Ağaçlandırma çalışmaları
• Motorlu taşıtların egzoz gazı ölçümleri
• Sanayi tesislerinin yerleşim yeri dışına çıkarılmaları
• Denetim

• Cevap: Fabrika bacalarına filtreler takılabilir

*****

TOPRAK KİRLİLİĞİ

TOPRAK KİRLİLİĞİ KAYNAKLARI

• Sanayi kaynaklı atık boşaltımı
• Madencilik atıkları
• Düzensiz depolanan evsel katı atıklar
• Plansız kentleşme
• Düzensiz depolanan tehlikeli atıklar
• Aşırı gübre kullanımı
• Hayvancılık atıkları
• Nükleer enerji üretiminden çıkan atıklar

ALINAN TEDBİRLER

• Geri dönüşüm/yeniden kullanım uygulamaları
• Uygun gübreleme, ilaçlama ve sulama yapılması
• Kentleşmenin planlı gerçekleştirilmesi
• Sanayi/madencilik tesisleri atıklarının kurallara uygun şekilde bertaraf edilmesi

• Cevap: Toprağın korunması ile ilgili kanunlar çıkarılabilir. 

SU KİRLİLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KAYNAKLARI

• Kanalizasyon şebekesinin olmaması veya yetersiz olması
• Evsel atık suların arıtılmaması
• Sanayi kuruluşlarının atık sularını arıtmaması
• Lağımdan gelen atıkların çevreye boşaltılması
• Zirai mücadele ilaçlarının kullanımı
• Kimyasal gübre kullanımı
• Hayvancılık atıkları

ALINAN TEDBİRLER

• Gerekli denetimlerin yapılması
• Arıtma tesislerinin kurulması
• Kurumsal ve yasal eksikliklerin giderilmesi
• Toplumun bilinçlendirilmesi

• Cevap: Suları temizleyecek arıtacak teknolojiler geliştirilebilir. Suların önemini işleyen filmler çekilebilir. 

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 86

GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ

GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ KAYNAKLARI

• Araba, tren ve uçak gibi ulaşım araçlarından çıkan sesler
• Yol ve bina yapımı sırasında üretim amaçlı araç ve makinelerden çıkan sesler
• Eğlence yerlerinden, çocuk bahçelerinden, spor alanlarından, satıcılardan çıkan sesler
• Asansör ve soğutma sistemleri gibi teknolojik cihazlardan çıkan sesler

ALINAN TEDBİRLER

• Ulaşım araçlarının bakımlarının zamanında yapılması
• Toplumun bilinçlendirilmesi
• Yasal düzenlemelerin yapılması

• Cevap: Gürültüyü en aza indirecek yalıtım sistemleri bulunup kullanılabilir

Yaşadığınız çevrede gürültü çeşitlerinden hangileriyle karşılaşıyorsunuz? Bu sizi nasıl etkiliyor?

• Cevap: Ben en çok araçlardan çıkan korna seslerinden, seyyar satıcıların bağırışlarından, toplu taşımalarda yüksek sesle konuşan insanların yaptıkları gürültülerden rahatsız olmaktayım.

Nükleer enerji üretiminden ve tıp alanında kullanılan çeşitli maddelerden kaynaklanan radyasyon da çevre sorunlarına neden olmaktadır (Görsel: 3.41). Orman, mera, sulak alan, kıyı gibi doğal çevrelerin tahrip edilmesi; teknolojinin yanlış, tedbirsiz veya yetersiz kullanımı çevre sorunlarını artıran diğer etkenlerdir.

Yukarıdaki tablolarda incelediğiniz çevre sorunlarından hangilerinin yok edilebileceğini düşünüyorsunuz? Bu çevre sorunlarının etkilerinin en aza indirilmesi için neler önerirsiniz?

• Cevap: Orman, mera, sulak alan, kıyı gibi doğal çevrelerin tahrip edilmesi; teknolojinin yanlış, tedbirsiz veya yetersiz kullanımı gibi sorunları çözmenin en temel yolu hem insanları bilinçlendirmek hem de buna uymayan kişi kurum ve kuruluşları en ağır şekilde cezalandırmaktır.

SIRA SİZDE

Aşağıdaki tabloyu inceleyiniz. Boş bırakılan yere önerilerinizi yazınız.

ATIKLAR

ATIK KAYNAKLARI

• Evsel katı atıklar
• Ticari ve kurumsal katı atıklar
• Park, bahçe, pazar yeri atıkları
• Sokak ve süprüntü atıkları
• İnşaat, yıkım ve hafriyat atıkları
• Endüstriyel katı atıklar 342: • Tıbbi atıklar

ATIKLARIN ÇEVREYE ZARAR VERMESİNİ ENGELLEMEK İÇİN ÖNERİLERİM

• Cevap:

➢ Her yere daha fazla çöp kutuları yerleştirmek
➢ İnsanları bilinçlendirmek
➢ Çok ağır cezalar getirmek
➢ El broşürleri hazırlamak
➢ Kısa filmler çekmek
➢ Okullarda bunlara yönelik dersler koymak

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 87

Görsel: 3.43’ü ve çevre kirliliği nedenlerini inceleyiniz. Çevre kirliliği nedenlerine ait numaraları görsel üzerindeki ilgili yerlere yazınız.

ÇEVRE KİRLİLİĞİ NEDENLERİ

1. kirlenmiş kumsallar
2. azalan balık türleri
3. petrol tüketimi
4. yollar
5. nükleer enerji santrali
6. kimya sanayi
7. tarım ilaçları
8. orman yangınları
9. asit yağmurları
10. sıvı atıkların boşaltımı
11. çöplükler
12. kirlenmiş göller
13. petrol yayıntıları
14. taş ocakları
15. ormanlık arazilerin yok edilmesi
16. duman ve gazlar

• Cevap:

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları E Kare Yayıncılık Çözümleri Sayfa 88

SIRA SİZDE

Yukarıda verilen, deprem bölgelerini gösteren haritayı (Harita: 3.6) inceleyiniz. Haritada renklerle ayrılmış yerler bulunmaktadır. Koyu kırmızı olan bölgeler en tehlikeli yerlerdir. Yaşadığınız yerin deprem tehlike durumunu belirleyiniz.

• Cevap: Yaşadığım yer Konya Ovasıdır. Çok fazla deprem riskinin olmadığı deprem haritalarından beyaz renkle gösterilmekte olan bir yerdir.

Türkiye Fiziki Haritası ile yukarıdaki haritayı karşılaştırınız. Sizce yukarıdaki haritada renklerle gösterilen yerlerle yeryüzü şekilleri arasında bir ilişki var mıdır? Açıklayınız.

• Cevap: Evet vardır. Açık renkle gösterilen yerler yeraltı hareketlerinin çok olmadığı kırmızı yerler ise fay hatlarının olduğu kısımlardır.

NELER ÖĞRENDİK?

GÖZDEN GEÇİRME

Sizce, oluşum yönünden doğal afetler ve çevre sorunları arasındaki en büyük fark nedir? Açıklayınız.

• Cevap: En önemli fark doğal afetlerin elimizde olmayan nedenlerle doğal olarak gerçekleşmeleri çevre sorunlarının en büyük sebebinin ise insan olmasıdır. Engellenebilir olabilmesidir.

ÜRÜN DOSYASI

Yaşadığınız yerde görülen doğal afetler veya çevre sorunlarıyla ilgili bir araştırma yapınız. Araştırmanızda kaynak kişilerden, yazılı ve görsel materyallerden yararlanınız. Çalışmanızı sınıfa getirerek arkadaşlarınıza sununuz. Ürün dosyanızda saklayınız.

• Cevap: Yaşadığım yer İstanbul’dur. İstanbul’da en çok görülen doğal afet sel ve depremdir. Ne yazık ki aslında önlem alınsa kayıplar azalabilecekken bu doğal afetler gerçekleştiğinde hem can hem de mal kaybı çok olmaktadır. İstanbul’daki deprem tahliye yerleri alış veriş merkezi yapılıyormuş. Bunun yanında suların akabileceği yerlerde gerekli önlemler geçmişten günümüze yetersiz kalmaktadır.

ÖZ DEĞERLENDİRME

1. Yaşadığım çevrede görülen afetlere örnek verebilirim. ?
2. Yaşadığım çevrede görülen çevre sorunlarına örnek verebilirim. ?
3. Afetlerin ve çevre sorunlarının gerçekleşmesinde nelerin etkili olduğunu bilirim. ?
4. Doğal çevreye duyarlı olmanın hepimizin görevi olduğunu bilirim. ?

DİĞER KONUYA HAZIRLIK

Sınıfa, doğal afetlerle ilgili fotoğraf, gazete haberi ve atlas getiriniz.

• Cevap:

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Çözümleri E Kare Yayınları Sayfa 83-84-85-86-87-88  ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.