Bademcik İltihabı Tonsillit, Anjin Nedir

Bademciklere, tonsil denir. Bademcik iltihabına ise tıbbi olarak ton- silbt denir. Halk arasında anjin ve boğaz iltihabı olarak da bilinmektedir.

Bademcikler, bağışıklık sistemimizin bir parçası olup solunum yollarına bakterilerin ve virüslerin girerek enfeksiyon yapmalarına engel olur, onları yakalayıp yok edilmesini sağlar. Büyüklükleri 2 cm civarında oval yapıdadır ve dil kökünün iki yanma yerleşmişlerdir.

Vücudumuza solunum yolu ile virüs ya da bakteri girince bademcikler onları tutar, mikropla savaşmak için lenfosit dediğimiz savaşçı hücreleri üretir. Mikropla karşılaşan bademcik bu savaşı yapmak üzere bağışıklık hücrelerini topladığı için büyümeye başlar.

Sürekli iltihaplanması durumunda bağışıklık sistemi düzgün çalışamaz. Bademcikler bazen de mikroplar için uygun üreme ortamı haline gelebilir. İltihap kaynağı haline gelerek vücuda zarar verirler.

Bademcik iltihabı çocuklarda sık görülür. Tükürük, hapşırık, öksürük veya gözyaşı sıvılarının damlacıklar halinde havaya yayılması sonucu bulaşma olur. Mikroplar damlacık yolu ile solunum yolu ile alınınca ilk önce vücudumuzun bekçisi olan bademciklerle karşılaşır. Bademcikler görevini yaparken şişer.

Bademcik iltihabı, virüs ya da bakteri dediğimiz mikroplarla olmaktadır. Çocuklarda en çok streptokok denilen bakteri bademcik iltihabına neden olur. Adenovirüsler, grip virüsü, Epstein-Barr virüsü, Pa- rainfluenza virüsleri, Enterovirüsler, Herpes simpleks virüsü gibi virüs enfeksiyonları da bademcik iltihabına neden olur.

Kış aylarında daha çok görülmesinin nedeni olarak kapalı ve havalandırılmayan ortamlar, kirli hava, dengesiz beslenme, soğuk hava nedeniyle vücut direnci düşüklüğü sayılabilir.

Bademcik İltihabı Tonsillit, Anjin Belirtileri 

Ateş yüksekliği vardır. Bademcikler şiş ve kızarıktır. Boğaz iltihabı, streptokok isimli bakteri ile oluşmuşsa bademcikler üzerinde toplu iğne başı büyüklüğünde beyaz iltihaplar görülür. Baş ağrısı, halsizlik, kas ağrıları, kulağa vuran ağrı, iştahsızlık, öksürük, ses kısıklığı, yutmada zorluk, lenf bezlerinde şişme, karın ağrısı, ağız kokusu diğer şikâyetlerdir. Bademcikler çok büyümüşse nefes almada zorluk yaratabilir. Öpücük hastalığı olarak bilinen enfeksiyöz mononükleoz hastalığında bademciklerin üzeri yoğun şekilde iltihap kaplıdır. Çocuklarda bulantı, kusma da gelişebilir.

Tam kan sayımında beyaz kan hücreleri yükselmiştir. Bakterilere bağlı ütihapta nötrofil isimli, viral enfeksiyonlarda lenfosit isimli beyaz kan hücreleri belirgin olarak artmıştır.

Bademcik İltihabı Tonsillit, Anjin Tedavisi

Yatak istirahati, bakterilerle oluşmuş ise antibiyotik (penisilin grubu antibiyotikler) tedavisi, ateş düşürücü (parasetamol) verilir. Antibiyotik tedavisi 10 gün devam eder. Yakınmalar 2-3 günde düzelse bile bakteri tamamen yok olana kadar 10 günlük süre tamamlanmalıdır. Virüslerle olan iltihaplarda antibiyotik kullanılmaz. Asetaminofen veya ibubrofen gibi ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılır. Antiseptik solüsyonlarla gargara yapılır. Tedavi edilmezse kulak iltihabı, bademcik apsesi veya zatürreeye çevirebilir.
Streptokok denilen bakteri üe olan tonsillit tedavi edilmezse böbrek hastalığına, ütihaplı romatizmaya, kalp kapak hastalığına neden olabilir.
Bademcikler sık sık iltihaplanırsa cerrahi olarak alınır. İşlem 30-45 dakika sürer ve hastanede 4 saatlik gözlem sonrası, ek sorun yoksa taburcu edilir. Evde iyileşmek için 7-10 gün istirahat edilir.

Bademcik İltihabı Tonsillit, Anjin Uygulanacak Diyet

• Boğaz ağrısını hafifletmek için sıcak sıvı içecekler tüketilmelidir.
• Aromalı jelatinler, dondurma veya elma püresi gibi yumuşak gıdalar tüketilmelidir.
• Bir bardak yeşil çayın içine bir tatlı kaşığı zencefil ve bir tutam karabiber konarak ılık ılık yudumlanır. Bir-iki çay kaşığı bal da katılabilir. Zencefil yerine bir tatlı kaşığı zerdeçal kökü tozu da kullanılabilir.
• Yarım su bardağı suya 25 mililitre limon suyu katılır ve kaynatılır, kaynarken içine her birinden ikişer çay kaşığı olmak üzere karabiber, tuz ve zerdeçal ilave edilir. 10 dakika daha kaynatılır ve bu çaydan günde 2-3 defa gargara yapılır ve tükürülür. Ilık tuzlu su ile gargara günde 3-4 defa yapılmalıdır. Benzocaine veya diğer anestezikler içeren pastiller 3-4 defa emilerek ağrı azaltılır.
• Diyette basit şekerli gıdalar kesilmelidir (kola, gazoz, tatlı, kek vb). Şeker, vitamin ve mineral eksikliğine katkıda bulunurken bağışıklık sisteminin enfeksiyon ile savaşma yeteneğini azaltır. Hiç olmazsa enfeksiyonun olduğu bir hafta şeker tüketilmemelidir. Şeker yerine hem tat hem de yakınmaları azaltmada yararlı olan doğal bal tüketilmelidir. Günde iki tatlı kaşığı bal tüketilebilir. Kola veya gazoz gibi içecekler yerine ılık su tüketilmesi enfeksiyonun neden olduğu sıvı kaybını yerine koyarken boğazı nemli tutarak yakınmalarda azalma sağlar. Havuç, salatalık, kereviz ve bir miktar zencefil katılarak hazırlanan taze sebze suyunun bir bardak tüketilmesi vücudun sağlığı için gerekli alkali ortamı sağlar. Süt ürünleri azaltılmalıdır. Hem insanların çoğunda bağırsaklarda sütteki laktozu parçalayacak enzim yetersiz olduğundan hem de yüksek yağ içeriği nedeni ile süt, peynir ve diğer süt ürünleri boğaz ve akciğerde salgıların artmasına, enfeksiyon ve iltihabi sürecin gelişmesine neden olabilir. Yarım yağlı veya yağsız süt ürünleri tercih edilebilir.
• İşlenmiş ve katkı maddesi konulmuş gıdalar kesilmelidir. Herkes evinde tam tahıl, sebze, meyve, balık ve bakliyattan bir şeyler yapmak için vakit ayırmalıdır.

Bademcik İltihabı Tonsillit, Anjin Yapılması Gerekenler

• Odada soğuk buhar verici veya nemlendirici cihaz kullanılmalıdır.
• Soğuk ve kuru havadan uzak durulur.
• Stresli ve gürültülü bir ortamdan uzak yeterince dinlenmeye zaman ayrılmalıdır. Derin nefes alınıp verilmesi, doğada yorucu olmayan yürüyüşler hastalıkla savaşma enerjisini kazandırır.

Bademcik İltihabı Tonsillit, Anjin Önerilen Besin Takviyeleri

• Çinko ve C vitamini: Bağışıklık sisteminin desteklenmesinde yardımcıdırlar. Çocuklarda tekrarlayan enfeksiyonlarda çinko eksikliği değerlendirilmelidir. C vitamini, çinko, beta glukan, ekinezya angustifolya içeren preparat verilen ve tekrarlayıcı üst solunum yolu enfeksiyonu veya orta kulak iltihabı olan çocuklarda ciddi bir yan etki olmadan enfeksiyonun tekrarlama sayısı azaltılmıştır.

Bademcik İltihabı Tonsillit, Anjin Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler 

• Böğürtlen (Rubus fruticosus): Yaprak ve meyvesi kullanılır. 2 çay kaşığı yaprak 1 bardak kaynamış su içine eklenir, ağzı kapalı olarak 10 dakika demlenir ve süzülür. Astrenjan (büzücü) etkilidir. Bademcik iltihabında hazırlanan çay ile gargara yapılması, meyve suyunun içilmesi ve gargara olarak da kullanılması önerilir.
• Koyunotu (Agrimonia eupatoria): Hem dahilen hem haricen astrenjan etkilidir. Ağız ve boğaz iltihaplarını iyileştirmede kullanılır. 15 gram drog 1 bardak suda 1-2 dakika kaynatılır, 5-15 dakika demlenip süzülür. Günde 2-4 defa 1 çay fincanı içilir. Ayrıca 10 gram drog 100 mİ su içinde 15 dakika hafif ateşte kaynatılır ve süzülür. Hazırlanan çay ile gargara yapılır.326 327 328 329 330
• Adaçayı, papatya: 2.5 gram adaçayı 100 mİ kaynamış su içinde 15 dakika demlenip süzülür. Günde birkaç kez ağız çalkanır veya gargara yapılır.
• Papatya ve adaçayı sıvı ekstresi karışımından 20-30 damla 1 bardak suya eklenir ve gargara yapılır.
• Papatya çayı: 1 tatlı kaşığı papatya 1 bardak kaynamış su içine eklenir ve 5-10 dakika demlenir, süzülür. Günde birkaç kez papatya çayı ile ağız çalkalanır.327,328
• Öksürük otu (Tussilago farfara): 1 tatlı kaşığı yaprak 250 mİ kaynamış su içine eklenir, 20 dakika demlenir ve süzülür. Günde 3 kez 120 mİ içilir.
• Ekinezya: 0.5-1 gram kurutulmuş kök veya %3.5 ekinakozit içeren kuru ekstresinden günde 3 kez 300 mg alınması önerilir.
• Mürrüsafi (Commiphora myrrha, myrrh): Adaçayı ve ekinezya ile birlikte bademcik iltihabı (tonsilit) ve farenjit tedavisinde kullanılır. %90’lık alkolde hazırlanmış tentüründen 30-60 damla 1 bardak suya eklenir ve gargara yapılır ya da ağız çalkalama sıvısı olarak kullanılır.
• Kekik: 30-60 damla tentür 1 bardak ılık suya eklenir ve karıştırılır. Kekik ile hazırlanmış çay veya tentürden gargara olarak yararlanılır.