Kitap Cevapları TIKLA
Soru Sor TIKLA
Edebi Sanatlar

Muamma Sanatı Nedir, Özellikleri ve Örnekler

MUAMMA

Belli kurallar içinde, bir insan adı çıkacak şekilde düzenlen­miş bilmecelerdir. Cumhuriyet dönemi Türk şiirinde muamma söyleme geleneği latin harflerine geçiş nedeniyle kesintiye uğ­ramasına rağmen muammalar, modernize edilerek gelenek de­vam ettirilmiştir.

********************

Muamma Sanatı Örnekleri

Bende yok sabr u sükûn sende vefadan zerre

İki yoktan ne çıkar fihredelim bir kerre 

Nâbî

Nâbî, kendisinde sabır ve sükun olmadığını, sevgilisinde de vefadan zerre bulunmadığını, dolasıyla iki yoktan birşey çık­mayacağını, bu nedenle iki yokun bir araya getirilerek birin var olacağını ifade eder ki, arapça olumsuzluk edatı “nâ” ile yine farsça olumsuzluk edatı “bî” bir araya getirilerek şairin ismi Nâ­bî, kendi ismine işaret eder.

********************

Ehl-i akl anlamaz efsûs lîsân-ı dilden

Zanneder âşık-ı dîvâne muamma söyler

Yahya Kemal Beyatlı, Eski Şiirin Rüzgarıyla

Yahya Kemal’in yukarıdaki beytinde muamma bir sanat şeklinde olmayıp sadece bir isim olarak zikredilmektedir.

********************

Sessiz nöbetçiler de heyûla dolaşmada,

Her yerde bir kederli muamma dolaşmada.

Alaattin Gövsa, Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi

İbrahim Alaattin Gövsa, nöbetçilerin hüzün içerisinde ses­siz dolaştıklarını ve bütün yerlerde kederli bir muamma dolaş­masıyla ilgili ipuçları vererek Atatürk’ün ölümüne ait bir mu­amma verir.

********************

Aynı, Şın, Kaf işaretin

Muhammed Mustafa’dan sor

Şeref Batmaz, Nurdoğuş Divanı

Şeref Batmaz, eski alfabedeki “ayın, şın, kaf” haflerini kul­lanarak “aşk” sözcüğünü açık bir şekilde değil de kapalı bir bi­çimde söyleyerek muamma sanatı yapıyor.

********************

üç harf yüzünden

yasaktır

erkek ve kadının çirkinliği

Ercüment Uçarı, Şiir Tahlilleri II

Ercüment Uçarı, erkek ve kadının çirkinliğinin üç harf yü­zünden yasak olduğunu söylerken bir muamma örneği sergiler ki, bu üç harften oluşan muamma sözcük, sihirli ‘aşk’ sözcüğü­dür.

********************

Devam edegelmekte beş yüz senedir

Yalın-kılınç irade-i şahanedir.

Bir’i Bir’ce Bir’leyen bir arzuhalde

iki olan, üç olan, dört olan nedir

Feyzi Halıcı, Yaşama Sevinci

Feyzi Halıcı’nın yukarıdaki dörtlüğü Edirne şehri üzerine söylenmiş bir muammadır. Bir’i birce birleşen arzuhal Selimiye Camii’dir. İki olan, üç olan, dört olan da Selimiye Camii’nin mi­nareleridir.

********************

Seçkin

Bir kimse değilim

İsmimin baş harfleri acz tutuyor

Bağışlamanı dilerim

Ahmet Cahit Zari/oğlu, Bütün Şiirleri

Şair Ahmet Cahit Zarifoğlu, isminin baş harfleri olan “acz” sözcüğünü vermektedir ki sanatçının benimsemiş olduğu dün­ya görüşüyle mütenasip bir muammanın çözüldüğüne tanık oluyoruz.

********************

her silsilenamenin başında

öldüğünün hiç farkında olmayan bir ölü

işte payitahtın asyatik muamması

Murathan Mungan, Osmanlıya Dair Hikayat

Murathan Mungan, Osmanlıya dair anlattığı hikayelerden bir kıssada taht kavgalan yüzünden şehzadelerin öldürülüşüne dair bir muamma inşa eder. Her silsilenin başında öldüklerinin hiç farkında olmayan şehzadeler, Osmanlımn asyatik olarak ni­telenen muammasını oluştururlar.

********************

Ey yekpare sevgilim

Bilemezsin hâlimi

Ben elif lâm mim dedim

Şendeki melalimi

Anlamadıysan eğer

Zarfa koy bana gönder

Bahattin Karakoç, İlkyazda

Bahattin Karakoç, “elif-lâm-mîm” harflerini kullanarak sevgilinin aşkından ötürü “elem” çektiğini ifade eder.

********************

Bülbül

Düşmüş meyhaneye

Içmede saf acı

Yanmış tek heceye

Üç harf darağacı

Vahap Akbaş, Gül Kıyamı/35

Vahap Akbaş, oldukça kapalı bir anlatım içerisinde mu­ammanın çözümüyle ilgili “tek hece” ve “üç harf” gibi bazı ipuçları vererek ve “A” harfini şekil bakımından darağacına benzeterek bulunması gereken kelimenin “Aşk” olduğuna dair açıklamalar yapar.

********************

MUAMMA GAZELİ

gün biter gider leylâ gelen hep giran gelir

adına aşk demişler vuslattan üryan gelir

kurulur nice bin kent fahişeler diz boyu

kapıdan giren güneş sabaha viran gelir

şol ulular bağında acaib oldu âlem

cevabı veren gider suali soran gelir

sinesi saraylıya tahammül ne gerek

falda züleyha çıkar bezme perihan gelir

ey kalbim akşamları acıya sebil eyle

sevdâyı savunacak özge bir zaman gelir

Sefa Kaplan, lnsan Bir Yalnızlıktır

Sefa Kaplan, muamma üzerine bir gazel kurar. Şiir yer yer eski şiirden anekdotlar taşımasına rağmen modern şiirin bütün imkanları da kullanılmaya çalışılmıştır. Klasik şiire ait motif, mazmun ve unsurlar değişime / dönüşüme / başkalaşıma uğ­rayarak yeni bir itibari metin ortaya konur. Muamma, burada açık / somut örneklerle anlatılır.

********************

Diğer söz sanatları için konu başlıklarına tıklayınız…

TEŞBİH                  

İSTİARE          

MECAZ                    

MECAZ-I MÜRSEL

KİNAYE                  

TARİZ

İSTİHDAM

TEZAT

TEVRİYE           

TECAHÜL-İ ARİF                 

MÜŞAKALE

TEŞHİS                    

İNTAK

HÜSN-İ TALİL      

MÜBALAĞA

TEKELLÜM-İ RUHİ

NİDA                   

TERDİD                    

KAT’

RÜCU                        

İLTİFAT

TEKRİR                      

TEDRİC

İSTİFHAM                

TELMİH

İKTİBAS                      

MUAMMA

LÜGAZ                        

MÜLEMMA

İRSAL-İ MESEL        

İHAM

TENASÜP                    

LEF Ü NEŞR

SİHR-İ HELAL          

İBHAM

TEHZİL                        

CİNAS

SECİ

İŞTİKAK                      

İADE

AKİS                              

AKROSTİŞ

LEBDEĞMEZ              

ALİTERASYON

TARİH DÜŞÜRME

2024 Ders Kitabı Cevapları
🙂 BU İÇERİĞE EMOJİYLE TEPKİ VER, PAYLAŞ!
0
happy
0
clap
0
love
0
confused
0
sad
0
unlike
0
angry

Bir yanıt yazın

**Yorumun incelendikten sonra yayımlanacak!